Egebank davasında 'zaman aşımı' kararı

İstanbul 1. Ağır Ceza Mahkemesindeki duruşmada kararını açıklayan Mahkeme Heyeti Başkanı Recai Akgün, bu davanın yaklaşık 9 yıldır devam ettiğini belirterek, dosyanın kendilerine sonradan geldiğini söyledi. Dava sanıklarının önceki yıllarda dinlendiğini ifade eden Akgün, ''Biz de elimizdeki bulgu, belge, deliller ve bilgilerle vicdani kanaatimizi kullanarak bir karara vardık'' diyerek aldıkları kararı okudu.

Sanıklardan Yahya Murat Demirel'in Egebank AŞ Yönetim Kurulu Başkanı ve hakim hissedarı konumunda olduğunu, görev süresi içinde, bazı şirketlere kullandırılan kredilerin usulsüz olarak sağladığının belirlendiğini kaydeden mahkeme heyeti, sanığın bu kredileri zimmetine geçirdiğini bildirdi. Mahkeme heyeti, Demirel'in her bir eyleminin suç teşkil etmeyip aynı kasıt altında eylemlerini sürdürdüğünü, hileli ve dolambaçlı yollar kullanılarak ''zimmet'' suçunu işlemiş olduğunu ve yapılan araştırmalar ile verilen raporlardan sanığın eylemlerinin ortaya çıkarılabildiğini anlatarak, sanığın bu eylemlerinin ''nitelikli zimmet'' olarak değerlendirilmesi gerektiğini kaydetti.

Demirel'e 'iyi hal' indirimi

182 sayılı Bankalar Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 1999 yılından sonra ve ilk bilirkişi raporunda kredilerde değişik miktarlarda zimmetlerin söz konusu olduğunu belirten mahkeme heyeti, Teftiş Kurulu, TMSF ve BDDK'dan gelen çeşitli raporlardan, toplam olarak kullandırılan usulsüz kredilerin miktarının 35 milyon 112 bin 69 TL olduğunun anlaşıldığını ifade etti. Mahkeme Heyeti, Demirel'i ''Nitelikli zimmet'' suçundan lehine olan 4389 sayılı eski Bankalar Kanunu uyarınca 18 yıl hapis ve 60 bin TL adli para cezasına çarptırdı.

Suçun sanığın görev yaptığı süre içinde değişik tarihlerde süreklilik halinde işlenmiş olmasını göz önüne alan mahkeme heyeti, Demirel'in cezasını 21 yıl hapis ile 70 bin TL adli para cezasına yükseltti. Mahkeme heyeti, Yahya Murat Demirel'in yargılama süresindeki davranışlarını göz önüne alarak eski TCK'nın 59. maddesi uyarınca cezasını 17 yıl 6 ay hapis ve 58 bin 333 TL adli para cezasına indirdi.

Öndeş ve Budanaz'a 14 yıl 7'şer ay hapis cezası

Mehkeme heyeti, Egebank AŞ'de banka eski genel müdür vekili ve yönetim kurulu üyesi olan Ümit Öndeş ile eski Kredi Risk İzleme ve Hukuk İşleri Birim Müdürlüğünde yönetmen olarak görev yapan Murat Budanaz'ın bankanın hakim hissedarı sanık Yahya Murat Demirel ile birlikte hareket ederek usulsüz kredilerin zimmetine geçirilmesi eylemini gerçekleştirdiklerini bildirdi.

Öndeş ve Budanaz'ın eylemleriyle hileli hareketleri sonucunda, kredilerin, Demirel'in kişisel hesabına aktarılmasını sağladıklarını belirten mahkeme heyeti, her iki sanığı eski Bankacılık Kanunu'nun 22. maddesinin uyarınca 14'er yıl 7'şer ay hapis cezasına çarptırdı.
Mahkeme heyeti, bu sanıklara daha aşağı olayamayacağından zimmet miktarının 3 katı olarak sanık Budanaz'ın 60 milyon 939 bin 117 TL, Öndeş'in ise 89 milyon 8 bin 9 TL adli para cezasına çarptırılmasına hükmetti.

Zimmet suçunu oluşturan eylemlerle bankanın 35 milyon 112 bin 691 TL zarara uğratıldığını, bunun 15 milyon 131 bin 710 TL'sinin yapılan tahsilatlarla karşılandığını, geriye 19 milyon 980 bin 981 TL banka zararı kaldığını belirten mahkeme heyeti, Yahya Murat Demirel'in mevcut banka zararının tümünden, Murat Budanaz'ın 10'da 3'ü, Ümit Öndeş'in de 10'da 2'si oranında sorumlu tutulmalarına hükmetti. Mahkeme heyeti, ''zimmet'' ve ''zimmete iştirak'' suçundan haklarında dava açılan diğer sanıkların ise beraatlerine karar verdi.

Yahya Murat Demirel, eşi Ayşenur Esenler, kardeşi Neslihan Demirel, Mehmet Nail Keçili ve Cavit Çağlar'ın da aralarında bulunduğu 26 sanık hakkında ''Off-shore'' şirketinin kurulması, para toplanması, paraların Demirel Grubuna aktarılmasının süreklilik arz etmesinden dolayı ''Cürüm işlemek için teşekkül oluşturmak, bu teşekküle katılmak ve yardımda bulunmak'' suçlarından dava açıldığını belirten mahkeme heyeti, bu suçlamaya ilişkin zaman aşımı süresi olduğundan ortadan kaldırılmasına karar verdi.

Demirel'in de aralarında bulunduğu 8 sanık hakkında, 615 kez ''dolandırıcılık'' suçundan cezalandırılması istemiyle dava açıldığını belirten mahkeme heyeti, Off-shore şirketi adına mudiler aldatılarak 80 milyon dolar para toplandığı, bunun 73 milyon dolarının Demirel

Grubuna ait firmalara aktarıldığını kaydetti. Sanıkların eylemlerinin ''bankayı aracı kılarak dolandırıcılık'' suçunu oluşturduğunu belirten mahkeme heyeti, söz konusu suçun 7.5 yıllık zaman aşımı süresi dolduğundan bu konudaki davanın ortadan kaldırılmasına karar verdi. Yahya Murat Demirel ile Neslihan Demirel'in de aralarında bulunduğu 21 sanık hakkında çeşitli eylemlerle ''dolandırıcılık'' suçu işledikleri iddiasıyla dava açıldığını kaydeden mahkeme heyeti, sanıkların eylemlerinin suç tarihinde 4389 sayılı Bankalar Kanunu'nun henüz yürürlüğe girmemiş olması nedeniyle ''hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanmak'' suçunu oluşturduğunu bildirdi.

Mahkeme heyeti, bu nedenle bu konudaki davanın da zaman aşımı süresi dolduğundan ortadan kaldırılmasına karar verdi. Çağlar Grubuna verilen krediler ile boş tasfiye protokolüne ilişkin olarak açılan ve ana dosya ile birleştirilen davada, bilirkişilerin Demirel dışındaki sanıkların sorumluluklarının bulunmadığını bildirdiğini hatırlatan mahkeme heyeti, söz konusu davada da zaman aşımı süresinin dolduğundan ortadan kaldırılmasına hükmetti. Mahkeme heyeti, ana dava dosyasıyla birleşen diğer bazı davalar yönünden de zaman aşımı süresi dolduğundan ortadan kaldırma kararı aldı. Demirel, Budanaz ve Öndeş'in tutuklanmalarına yer olmadığına karar veren mahkeme heyeti, sanıkların yurt dışına çıkışlarının yasaklanmasına hükmetti.

Davanın geçmişi

Egebank'ın zarara uğratılmasına ilişkin olarak kaldırılan Ankara DGM Cumhuriyet Başsavcılığınca başlatılan soruşturma kapsamında, 2 Ekim 2000 tarihinde ifadesine başvurulan Yahya Murat Demirel, 1 No'lu Yedek Hakimliğinin kararı uyarınca tutuklanarak cezaevine konuldu. Demirel, 9 Ekim 2000 tarihinde de kendisiyle birlikte tutuklanan Ayşenur Esenler ile cezaevinde evlendi.

Kaldırılan Ankara DGM Cumhuriyet Başsavcılığının ''yetkisizlik'' kararı vermesi üzerine kaldırılan İstanbul DGM Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilen soruşturma sonucunda hazırlanan iddianamede, 615 müşteki olduğu dikkate alınarak suç tarihinde Egebank AŞ ve Egebank Off-Shore Limited Şirketinin sahibi olan Yahya Murat Demirel'in 1890 ile 4 bin 727 yıl, bankanın yönetim kurulu üyesi Ali Süha Paya, bütçe ve mali kontrolden sorumlu müdür yardımcısı Sevtap Arslan, Egebank Off-Shore'un kurucusu Kevin Hood, off-shore şirketin genel müdürü Aykut Karabulut ve aynı şirketin ortağı Hüsnü Barbaros Olcay'ın 1846 ile 4 bin 615'er yıl, Demirel'in yakın arkadaşı Gökalp Baştürk'ün 1863 ile 4 bin 653 yıl, Demirel'in firmalarında yönetici olan yakın arkadaşı Şaban Ayhan Tatlıgil'in de 1857 ile 4 bin 638 yıl arasında ağır hapis cezalarına çarptırılmaları istendi.

İddianamede, aralarında iş adamı Cavit Çağlar, Egebank Yönetim Kurulu Üyesi Neslihan Demirel, Cenajans Grey'in sahibi Nail Keçili ve Akdeniz Turizm A.Ş'nin yöneticisi Ayşenur Esenler Demirel'in de bulunduğu diğer sanıkların ise 2 ile 78 yıl arasında değişen çeşitli hapis cezalarına çarptırılmaları talep edildi. Kaldırılan İstanbul 1 No'lu DGM'de görülmesine başlanan davada, mahkeme 1 Mart 2002 tarihinde sanıkların eylemlerinin ''cürüm işlemek amacıyla teşekkül oluşturmak'' suçunu oluşturduğunu, DGM Yasası'ndaki değişiklik uyarınca da bu suçtan yargılamanın Ağır Ceza Mahkemeleri'nde yapılacağını belirterek, ''görevsizlik kararı'' verdi.

Bu kararın ardından yargılamasına İstanbul 1. Ağır Ceza Mahkemesinde devam edilen davada, Yahya Murat Demirel'in avukatları tahliye isteminin reddedilmesine üst mahkemeye itirazda bulundu. İtirazı değerlendiren İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi 13 Eylül 2002 tarihinde Yahya Murat Demirel'in, ''Benzer durumdaki sanıklar ile aynı davada yargılandığı diğer sanıkların tahliye edilmiş olması, tutuklu kaldığı süre ve hakkında yurt dışına çıkış yasağı bulunduğu'' gerekçesiyle tahliyesine karar verildi.

Bu kararla tutuksuz yargılanmaya başlanan Demirel, eşiyle 31 Aralık 2004 gecesi ''Rıza Terzioğlu'' adlı tekneyle Bulgaristan'ın Burgaz Limanı'nda gözaltına alındı. Bulgaristan'a kaçmaya çalıştığı öne sürülen Demirel, yılbaşını teknede geçirmek istediklerini ancak teknik bir arıza nediyle limana yanaşmak zorunda kaldıklarını savundu. Bu olay üzerine ''Egebank'' davasının da aralarında bulunduğu hakkındaki bazı davalarda tutuklama kararı alınan Demirel, 10 Ocak 2005 tarihinde cezaevine konuldu. Avukatlarının yaptığı itiraz üzerine ''Egebank'' davasında kapsamındaki tutuklaması İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 25 Ocak 2005 tarihinde ''teknenin Bulgaristan'a zorunlu olarak gittiğini'' göz önüne alarak tahliyesine karar verdi. Demirel o tarihten bu yana dava kapsamında tutuksuz yargılanıyor.