Dünya borsaları düşüşte

Amerikan yatırım bankası Lehman Brothers'ın iflasını istemesi Asya ve Latin Amerika borsalarında önemli düşüşler yaşanmasına neden oldu.

ABD borsaları Lehman Brothers’ın iflasını istemesi ve sigortacı AIG’nin ayakta kalmaya çalışmasının ardından ABD finans sisteminin istikrarı hakkında artan korkularla 11 Eylül sonrasındaki açılıştan beri en kötü gününü yaşadı. Dow Jones dün yüzde 4.42 değer kaybetti.

Asya'daki menkul kıymetler borsalarındaki düşüşler, yüzde 4-6 aralığında gerçekleşti.
Hong Kong Menkul Kıymetler Borsası, yaklaşık yüzde 6 oranında değer kaybetti.

Hindistan Bombay Menkul Kıymetler Borsası'ndaki değer kaybı yüzde 4'e yaklaşırken, Japon Merkez Bankası piyasaları sakinleştirmek için piyasalara 24 milyar dolar para pompaladı.

Tokyo Menkul Kıymetler Borsası, son üç yılın en düşük düzeyinden kapandı. Japonya Merkez Bankası, piyasalara 24 milyar dolar enjekte etti. Japonya'nın üçüncü bankası Sumitomo Mitsui Financial, Lehman Brothers nedeniyle, bu mali yılda 96 milyon dolar zarar yazacağını bildirdi.

Güney Kore Menkul Kıymetler Borsası da, yüzde 6,1 oranında değer kaybıyla kapandı.
Çin Yatırım Fonu, Lehman Brothers'ın iflasının, Çin ekonomisine zarar verebileceği uyarısında bulundu.

Brezilya Menkul Kıymetler Borsası (Bovespa Endeksi) ortalama yüzde 7,59 oranında değer kaybederken, Arjantin Buenos Aires Menkul Kıymetler Borsası da, yüzde 5,19 oranında düşüşle kapandı.

Dolar, petrol ve altın fiyatları düşüyor

Lehman Brothers'ın iflasını istemesi altın, ABD doları ve petrolün de değer kaybetmesine neden oldu. Altının onsu yüzde 1,5 oranında değer kaybederken, ABD Doları da, Japon Yeni karşısında yüzde 0,2 oranınde değer kaybederek, 104,45 yen düzeyine geriledi.

Bu arada, ABD ham petrolünün, Ekim ayı varil teslim fiyatı 3,22 dolar düşüş göstererek, 92,49 dolara geriledi.Brent türü Kuzey Denizi Ham Petrolünün varil fiyatı da, 3,52 dolarlık düşüşle 90,72 dolara indi.
 

ABD'den piyasalara 70 milyar dolar

ABD Merkez Bankası, dün piyasalara toplam 70 milyar dolarlık para enjekte etti. Bu rakam, ikiz kulelere saldırıların ardından, 17 Eylül 2001 tarihinden buyana piyasalara bir günde verilen en büyük para miktarı olarak gösteriliyor.

Bu arada, dünyanın en büyük sigortacılık grubu olan Amerikan AIG şirketi de, Lehman Brothers krizinden etkilenmemek amacıyla, 40 milyar dolarlık bir acil fon yardımı talebinde bulundu.
 

Barclays Bankası Lehman Brothers'ın bazı varlıklarını satın almayı planlıyor

Önümüzdeki döneme ilişkin stratejisini de açıklayan Lehman, varlık yönetimi bölümündeki çoğunluk hissesini satmayı düşündüğünü belirtti.

Bu bağlamda, İngiliz Bankası Barclays'in, bazı varlıklarının muhtemel alımı konusunda Lehman Brothers ile görüşmelerde bulunduğu bildirildi.

Barclays yaptığı açıklamada, herhangi bir anlaşmanın hissedarları için cazip olması gerektiğini, ancak görüşmelerin anlaşmayla sonuçlanacağı konusunda garanti verilemeyeceğini belirtti.

The Wall Street Journal'ın internet sayfasında da Lehman Brothers'ın, şirketin bazı bölümlerini Barclays'a satmak için görüşmeler yaptığı, bugün muhtemelen bir anlaşmaya varılacağı kaydedildi.

Küresel kredi krizine yenik düşen 158 yıllık yatırım bankası Lehman Brothers, dün iflasını açıklamıştı.

Bunun yanı sıra, Kore Kalkınma Bankası (KDB), Lehman Brothers ile yapılan yatırım görüşmelerinin, finans piyasalarındaki durum ve anlaşma koşullarındaki uzlaşmazlık nedeniyle, şimdilik kesildiğini açıkladı.

İşten çıkarmalar

NTV'den alınan bilgiye göre, Haziran 2007’den bu yana 6 binden fazla kişiyi işten çıkaran Lehman Brothers, gelecek ay ortasında çalışma gücünün yaklaşık yüzde 6’sına denk düşen 1.500 kişiyi daha işten çıkaracak.

Lehman Brothers'ın iflasının Türkiye'ye etkileri

A Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Murat Salar'ın CNN Turk'e yaptığı açıklamalara göre, Türkiye piyasalarında dışarıdaki gelişmelerin belirleyici olması kaçınılmaz. Salar, birtakım risklerin de artık fiyatların içine girdiğini, önümüzdeki günlerde Lehman Brothers gibi gelişmelerin yeniden fiyatlanmayacağını anlattı.

"En kötüsü oldu zaten" diyen Salar, Lehman Brothers olayının Türk piyasalarına direkt etkisinin ise finansal sistemin güvenilirliğinin sorgulanması olacağını söyledi.

Dışarıda yaşanan bütün bu gelişmelerin yanı sıra içerde de olumlu veri olmadığına dikkati çeken Salar, ikinci çeyrek büyüme rakamının moral bozucu geldiğini, işsizlik probleminin devam ettiğini hatırlattı.

Merkez Bankası'nın faiz konusundaki kararının büyük önem taşıdığının altını çizen Salar, "Merkez bankası üzerinde siyasi telkin olmamalı. Alınacak karar çok şeyi sarsabilir. Çok hassas ve iyi yönetilmesi gereken bir süreçten geçiyoruz. Ekonomiye konsantre olmak lazım" dedi.

Garanti Bankası Genel Müdürü Ergun Özen, ABD ve Avrupa'daki krizin Türkiye'ye etkilerinin büyüme açısından olumsuz olacağını, büyümenin ivme kaybedeceğini bildirdi.

ABD'deki finansal krize ilişkin açıklama yapan Özen, yurt dışında yaşanan güven krizinin "tamamen ayyuka çıktığını" ifade ederek, yurt dışında kimsenin kimseye para vermediğini, bankalar arası piyasada işlerin tamamen durduğunu söyledi.

Özen, "Herkes likidite bulmak için (ABD'de) Merkez Bankasının avucunun içine bakıyor. Bu da güven sorunu... Bu yüzden de faizler bugün ABD'de yüzde 12-13'lere çıktı. Piyasalarda güven geri gelmezse merkez bankaları piyasaları ne kadar fonlayacak? Bu, kısa vadede çözülmesi gereken çok ciddi bir sorun" diye konuştu.

Önümüzdeki dönemde ABD'de bir strateji değişikliği olup olmayacağının önemli bir nokta olduğuna dikkati çeken Özen, şunları kaydetti:

"Büyük sigorta şirketlerinin kesinlikle kurtarılması gerekiyor. Yoksa bir facia olur. Sigorta şirketlerinin iflasa doğru gitmesinde çok büyük riskler vardır. Çünkü bankalar, konut piyasasındaki risklerin bir çoğunu sigorta şirketlerine satmıştır. Oralarda bir şey olursa bu tekrar bankalara, tüketiciye geri dönecektir. Bu çok tehlikeli bir olaydır. Sanırım sigorta şirketlerini kurtarma operasyonu bankalardan bekleniyor. Burada Amerikan hükümetinden bir strateji değişikliği olup olmayacağı önemli."

Likidite krizinin çok uzun devam edemeyeceğini, kısa vadede parlayıp ondan sonra likiditenin tekrar çıkmaya başlayacağını ifade eden Özen, Lehman Brother's'dan sonra birkaç banka ve sigorta şirketinin daha konuşulduğunu, ancak her geçen gün krizin lehine olduğunu söyledi. Özen, "Her geçen gün ayıklanacak elmalar ayıklanıyor. Dolayısıyla krizin güven krizi olduğunu düşünürsek, güven yerine gelmektedir. Sağlam olmayan elmalar ayrıldığı sürece güven yerine gelecektir" görüşünü aktardı.

Uzun sürerse kredi ve faizleri etkiler. mali durumda problem olmaz

Garanti Bankası Genel Müdürü Özen, kısa vadede Türk bankalarının likit kalmaya devam ettiğinin altını çizerek, "Doğru işler yaptığımızı düşünüyorum. Biz hala fonluyoruz. Milyarlarca dolar yurt dışı piyasalara veriyoruz. Biz de aslında çok iyi isimlere veriyoruz. Herkese vermiyoruz. Hemen hemen herkes 3-5 tane sağlam bankaya parasını veriyor. Dolayısıyla bütün Türk bankaları çok sağlam bankalara yöneldi" diye konuştu.

Likidite sorununun bir iki ay, hatta yıl sonuna kadar sürmesi durumunda bunun bir problem yaratmayacağı görüşünü dile getiren Özen, "Ama 2009'un hepsinde sürmemesi gerekir. Eğer sürerse, Türkiye'deki kredileri ve faiz oranlarını etkiler. Kredilerde bir daralma olur. Mali durumda ise bir problem olacağını kesinlikle düşünmüyorum. Türk bankaları son derece sağlam" yorumunu yaptı.

Güven krizi uzun sürerse rakamları revize edebiliriz

Yurt dışındaki güven krizinin uzun sürmesi durumunda rakamları aşağı doğru revize etmek zorunda kalabileceklerine dikkati çeken Özen, "Ama şu anda bunu söylemek için erken. Şu anda bütçelerde bir revizeye gitmiyoruz" dedi.

Ergun Özen, ABD'deki krizin Avrupa'ya da sıçramış durumda olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:

"2009'da hem ABD'de hem Avrupa'da devam edecek. Bize de bunun etkileri büyüme açısından olumsuz olacaktır. 2009 yılına bakarken, büyüme oranlarında bu seneki rakamları tutturmamızı zor görüyorum. 2009'daki büyüme oranı yüzde 4'lerin aşağısına düşecektir. Yani Türkiye'ye etkileri büyümenin düşmesiyle birlikte olacaktır. Büyüme Türkiye'de ivme kaybedecektir."

Türkiye'de 2001 benzeri bir krizin söz konusu olmayacağını belirten Özen, krizin nedenlerine bakıldığında bunun anlaşılacağını, konut piyasasındaki düşmeden ve kredilerden kaynaklanan bir kriz olduğunu, Türk bankacılık sektörünün bunun dışında kaldığını, sektörün hala kredi verdiğini söyledi.

2001 yılında Türk bankacılık sektörünün üzerine çok gelindiğini ve çok eleştiriler aldıklarını ifade eden Özen, "Ama sanırım Türk bankacılık sektörünü övmenin de zamanı gelmiştir. Türk ekonomisine, yaşanan global krizin etkisi çok daha büyük olabilirdi. Ancak hakikaten Türk bankacılık sektörünün geldiği yer itibariyle hala kredi veriyor olabilmemiz, bizim bu sene yapacağımız yüzde 4 civarındaki büyümeleri sağlamaktadır" dedi.