Doğrudan sermaye girişi 2008'de yüzde 25 azaldı

Merkez Bankası ödemeler dengesi verilerinden yaptığı belirlemeye göre, doğrudan yabancı sermaye yatırımları geçen yıl 2007'ye göre yüzde 24.5 azalarak 14 milyar 442 milyon dolara geriledi. Doğrudan yatırımlarda 35 milyon dolarlık da çıkış yaşandı.

Yabancıların Türkiye'de taşınmaz alımları da geçen yıl 2 milyar 937 milyon dolarla yerinde saydı. Yabancı sermayeli firmaların yurt dışındaki ortaklarından kredi kullanımları ise yüzde 49 gerileyerek 374 milyon dolara indi. Bu gelişmelerle geçen yılki toplam yabancı sermaye yatırımlarının neti 17 milyar 718 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Söz konusu tutar önceki yıla göre yüzde 19.6 altında çıktı.

Bu arada Türk yatırımcıların, yurt dışında yatırım amacıyla dışarı çıkardıkları sermaye ise yüzde 22.7 artarak 2 milyar 585 milyon dolara çıktı. Bundan arındırıldığında ödemeler dengesi kapsamında doğrudan yatırımların neti 15 milyar 133 milyon dolarla önceki yılkinin yüzde 24.1 altında oluştu.
 

Baz etkisi de var

Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarındaki hızlı düşüşte, bu yatırımlarda en büyük payı alan bankacılık sektörüne 2007 yılında gerçekleşen yüklü girişlerin baz etkisi de dikkati çekti. 2007 yılında mali aracı kuruluş faaliyetleri sektörüne 11 milyar 662 milyon dolarlık giriş olmuştu. Bu tutar 2008 yılında yüzde 53.2 azalarak 5 milyar 456 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Önceki yıllardaki banka özelleştirmeleri ve satın almaları kapsamında takside bağlanan ödemelerin tamamlanmasıyla izleyen dönemde bu tutar daha da düşecek.

Geçen yılki doğrudan girişlerin büyük bölümü mali aracı kuruluşlar alt sektörüne olmak üzere 9 milyar 462 milyon dolarlık bölümü hizmetler sektörüne gerçekleşti. Hizmetlere yönelik toplam giriş önceki yıla göre yüzde 32.5 azaldı. Hizmetler alt sektörleri içinde geçen yıl mali aracı kuruluşlardan sonra en fazla girişi 2 milyar 59 milyon dolarla toptan ve perakende ticaret sektörü kaydetti. İnşaata 887 milyon, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetlerine 656 milyon, ulaştırma, depolama haberleşmeye 169 milyon, diğer hizmetler alt sektörlerine de toplam 235 milyon dolarlık giriş oldu.
 

Sanayiye 4.9 milyar dolarlık yatırım

Sınai sektörlere yönelik doğrudan yabancı sermaye girişi de geçen yıl yüzde 3.5 azalarak 4 milyar 936 milyon dolar oldu. Bu kapsamda imalat sanayine yönelik girişler yüzde 11.3 düşüşle 3 milyar 734 milyon dolar oldu. İmalat sanayii alt sektörleri içinde en fazla girişi 1 milyar 278 milyon dolarla gıda ve içecek, 1 milyar 116 milyon dolarla ana metal ve fabrikasyon metal ürünleri kaydetti.

Geçen yıl sınai sektörlerden elektrik, gaz ve sıcak su üretimine yönelik girişler yüzde 82.4 artarak 1 milyar 34 milyon dolar olurken, madencilik ve taşocakçılığına yönelik giriş yüzde 50 azalarak 168 milyon dolara geriledi.  Tarım sektörüne yabancı sermaye girişi ise geçen yıl 44 milyon dolar oldu.


11.3 milyar doları Avrupa'dan

Geçen yıl kaydedilen 14 milyar 442 milyon dolarlık doğrudan yabancı sermaye girişinin, 11 milyar 297 milyon doları Avrupa ülkelerine ait bulunuyor. Türkiye'ye giriş yapan Avrupa sermayesi önceki yıla göre yüzde 12.9 azaldı. Söz konusu tutarın 2 milyar 281 milyon dolarını İngiliz, 2 milyar 74 milyon dolarını Lüksemburg, bir milyar 767 milyon dolarını Hollanda, 1 milyar 48 milyon dolarını da Alman sermayesi oluşturdu.

2008 yılında 1 milyar 746 milyon doları Körfez ülkeleri olmak üzere Asya ülkelerinden toplam 2 milyar 129 milyon, Amerika ülkelerinden 932 milyon, Afrika ülkelerinden 83 milyon ve Avustralya'dan 1 milyon dolar sermaye giriş kaydedildi.