Diyanet kavgası

BDP, “Diyanet benzeri yapılanmanın ne laik Batı’da ne de İslamda yeri var” diyerek bu kurumun tümüyle lağvedilmesini önerirken CHP’nin “Diyanet’in din ve mezhep çeşitliliğini gözetmesi”ne ilişkin önerisine AKP, “Lozan’ı ve Aleviliğin mezhep olmamasını” gerekçe göstererek karşı çıktı.

TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun önceki günkü toplantısında yeni anayasanın “idare” bölümünde yer alan “Diyanet İşleri Başkanlığı” maddesi görüşüldü. BDP, Diyanet İşleri Başkanlığı’na tümüyle karşı çıktığı için bu konuda bir öneriye yer vermezken CHP, AKP ve MHP sadece madde başlığı olan “Diyanet İşleri Başkanlığı” ifadesinde uzlaştı. Edinilen bilgiye BDP’li Komisyon Üyesi Altan Tan, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın “laiklikte de İslamda da yerinin olmadığını” savundu. İlkokulda öğretilen tanıma göre bile laikliğin “devletin dine karışmaması, dinin de devlete karışmaması” olarak ifade edildiğini belirten Tan, “Türkiye’de din tüm kamusal alanın dışına çıkarılıyor ancak devlet dini egemenliğinde tuttu. Bugün Türkiye’de DİB en az MİT ve Genelkurmay kadar derin devletin kontrolü altındadır” görüşünü savundu. Batı ülkelerinde devletin kiliselere ya da kimin papaz olarak atanıp vaaz vereceğine karar vermediğine işaret eden Tan, “Türkiye Cumhuriyeti’nin dini kontrol altında tutan ve dini devletin emrine veren bu anlayışı kesinlikle laik sisteme aykırıdır” dedi. Abbasiler, Selçuklular, Eyyübiler döneminde bile Diyanet benzeri yapılanma olmadığını belirten Tan, “İslam dünyasında imam Hanefi, imam Malik, imam Şafii ve Şii imam Caferi Sadık, dinin devletin emrine girmesine haram fetvası vermiştir. Dinin devletin emrine girmesi haramdır. Dolayısıyla Türkiye’de sözde İslamcı Başbakan’ın desteklediği Diyanet sistemi İslama da aykırıdır, laikliğe de aykırıdır” diye konuştu.

AKP’li Komisyon Üyesi Mustafa Şentop, Diyanet İşleri Başkanlığı yapılanmasının hiçbir sisteme uymadığını bildiklerini belirterek “Ama nasıl bir model olacağı konusunda model yok” dedi. CHP’li Komisyon Üyesi Atilla Kart ise Diyanet İşleri Başkanlığı’nın “din ve mezhep çeşitliliğini gözetecek” biçimde düzenlenmesini istedi. Ancak Şentop, buna da ilginç bir gerekçeyle karşı çıktı. Şentop, “Farklı dinler temsil edilemez. Çünkü Lozan Antlaşması var, buna aykırı olur. Farklı mezhepler temsil edilsin deniliyor, örneğin Alevilik bir mezhep değil. O zaman nasıl temsil edilecek” dedi.

Genelkurmay, savunma bakanına bağlanıyor

Komisyon dünkü toplantısında “başkomutanlık ve milli savunma” maddesi ile “Olağanüstü Yönetim Usulleri” başlıklı maddeyi ele aldı. Toplantıda, siyasi partiler Genelkurmay Başkanlığı’nın Milli Savunma Bakanlığı’na bağlanmasında uzlaştı. Komisyon, “Olağanüstü Yönetim Usulleri” maddesinde de uzlaşmaya vardı. MHP ise maddeye “anayasal düzeni kaldırmaya yönelik” olaylar nedeniyle MGK görüşünün alınması notunu düştü.

Partiler uzlaşma sağlayamadı

Görüşmeler sonucunda Diyanet işleri Başkanlığı’yla ilgili maddede uzlaşma sağlanamazken siyasi partilerin önerileri ayrı ayrı yazıldı. Öneriler şöyle:

AKP: Kamu tüzelkişiliğine sahip Diyanet İşleri Başkanlığı, siyasi tarafsızlık ilkesi doğrultusunda, kanunda gösterilen görevleri yerine getirir.

CHP: Diyanet İşleri Başkanlığı genel idare teşkilatı içinde yer alır. Din ve inanç özgürlüğünün anayasada belirtilen esasları çerçevesinde ve laiklik ilkesi doğrultusunda, toplumdaki din ve mezhep çeşitliliğini gözetmek koşuluyla kanunda sayılı görevleri yerine getirir.

MHP: Diyanet İşleri Başkanlığı, laiklik ve siyasi tarafsızlık ilkeleri doğrultusunda, kanunda gösterilen görevleri yerine getirir.