Dijital haberlerde Cumhuriyet en güvenilir gazete

Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü'nün, "2019 Dijital Haberler Raporu"nda, Türkiye'de hükümetin özellikle Doğan Medya'nın Demirören Grubu'na satılmasının ardından basın üzerindeki kontrolünü artırdığı yorumu yapıldı. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 5 kıtadan 38 ülkede 75 binden fazla kişinin katılımıyla gerçekleştirilen online ankete dayandırılan rapora göre, ülkede televizyon en önemli haber kaynağı konumunu sürdürürken sosyal ve dijital medya alternatif ve eleştirel bakış açısına ihtiyaç duyanlar için daha da popüler hale geldi.

Raporda, 2008 yılında Turkuvaz Medya'nın el değiştirmesinde olduğu gibi bu satışta da kamu bankalarından alınan kredilerin kullanıldığının vurgulanırken "Erdoğan eleştirme kapasitesi halihazırda sıfıra indirilmiş olan Dogan Grubu'na bağlı yayın organlarında, Demirören Grubu'na geçtikten sonra birçok editörün, deneyimli gazetecinin işine son verildi" ifadeleri kullanıldı. Döviz kurundaki dalgalanmalara bağlı artan kağıt masrafları nedeniyle Habertürk ve Vatan gazetelerinin ve bazı yerel gazetelerin basılı yayına son vermesi son bir yılda yaşanan önemli gelişmeler olarak kaydedildi. Basılı gazete ve dergilerin yıllık dolaşım miktarının 2013-2017 yılları arasında yüzde 33 düştüğü verisinden de yola çıkarak, "yakın gelecekte bazı gazetelerin kapanmasının sürpriz olmayacağı" yorumu yapıldı.

En popüler gazeteler arasında Cumhuriyet var

Rapora göre, dijital alanda en popüler gazeteler, hükümeti eliştirebilen Cumhuriyet ve Sözcü olurken bunları BBC gibi yabancı basın kuruluşları takip etti. Sosyal medyanın ise alternatif medyanın ana platformu haline geldiğine, muhalefet partilerinin 2018 cumhurbaşkanlığı seçimleri ve 2019 yerel seçimlerinde seçmenlerine ulaşmak için Twitter, Facebook ve Instagram'ı sıklıkla kullanmalarına dikkat çekildi.

Öte yandan rapora göre, Türkiye'de siyasi kutuplaşmaya bağlı olarak medyada yanlış haberin yayılma hızı açısından birçok tehlike bulunuyor. Ancak Teyit.org gibi yeni haber doğrulama sitelerinin sayısının çoğalması umut verici bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

Cumhuriyet en güvenilir gazete

Araştırmanın ilginç sonuçların birisi Türkiye’de basına güvenin son bir yılda artması. Ankete katılanların yüzde 46’sı basına güvendiğini bildirdi. "Pek çok habere çoğu zaman güvenileceğini düşünüyorum" ifadesine "Kesinlikle katılıyorum" veya "Biraz katılıyorum" diyen kişilerin oranı yüzde 46 oldu. Bu oran 2018’de yüzde 38 idi. Bununla birlikte hükümet yanlısı medyanın en az güvenilir kaynaklar arasında olduğu da raporda vurgulananlar arasında. Buna göre, Fox ve NTV en güvenilir televizyon kanalı olurken Cumhuriyet ve Sözcü gibi yayın organları da dijital ve basılı yayında en güvenilir haber kaynaklarının başında geliyor.

Rapora göre Instagram'ı "haber okumak, izlemek, paylaşmak ve tartışmak için" kullanların sayısı artarken bu konuda en göze çarpan ülke Türkiye. Instagram'ı haber amaçlı kullanımda yüzde 33 ile ilk sırada yer alıyor. Bu oran Brezilya da yüzde 26, İspanya’da yüzde 12 ve ABD’de yüzde 7. Instagram’ın Türkiye’de haber amaçlı kullanımının son yıllarda giderek arttığı görülüyor. 2015’ten bu yana bu oran sırasıyla yüzde 10, 12, 17, 24 ve 33 oldu.

WhatsApp gruplarında tanımadıkları kişilerle etkileşimde Türkiye zirvede. Rapor arasında Türkiye’nin de bulunduğu 9 ülkede (ABD, İngiltere, İspanya, İrlanda, Malezya, Avustralya, Kanada ve Brezilya) sosyal medya gruplarındaki etkileşimi de araştırdı. Buna göre Türkiye’deki kişilerin yaklaşık üçte ikisi (yüzde 65) WhatsApp gruplarında tanımadıkları kişiyle etkileşime geçiyor. Bu ülkelerin çoğunda Facebook ve WhatsApp gruplarında siyaset ve haber konuşulmuyor. Ancak bu grupların siyaset ve haber amaçlı kullanıldığı ülkelerin başında Türkiye geliyor. Türkiye’de Facebook gruplarının siyaset ve haber için kullanım oranı yüzde 29, WhatsApp gruplarının ise yüzde 21. Türkiye bu iki alanda açık ara lider konumda.