Dev-Yol davası düştü

Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi'nin direnme kararının ardından Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nde yeniden görülmeye başlanan davanın bugün karar duruşması yapıldı. Duruşmaya, tüm sanıklar ile avukatları Şanal Sarıhan ve Mehdi Bektaş katıldı.

Yargıtay 9. Ceza Dairesi Başkanı Ekrem Ertuğrul, dairenin oy birliğiyle aldığı kararı okudu. Ertuğrul, davada zaman aşımı süresini eylem tarihinden itibaren ele aldıklarını belirtti.

Daire Başkanı Ertuğrul, davanın tüm sanıklar yönünden zaman aşımından düşürülmesine oy birliğiyle karar verildiğini açıkladı. Bazı sanık yakınlarının kararın açıklanmasının ardından ağladıkları görüldü.

Yerel mahkeme karar verecek

Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2 sanık hakkındaki davanın, zaman aşımı yönünden daha önce düşürülmesine karar vermişti. Daire, Ceza Genel Kurulunun, hakkındaki hükmü bozduğu 1 sanık yönünden ise ''karar verilmesine yer olmadığına'' hükmetti. Bu sanık hakkındaki davanın zaman aşımından düşürülüp düşürülmeyeceğine yerel mahkeme karar verecek. Yargıtaydaki duruşmaya, sanıklar ile avukatları Şenal Sarıhan ve Mehdi Bektaş katıldı. Duruşmayı, bazı sendikacılar ile sanık yakınları da izledi.

Kararı okuyan Yargıtay 9. Ceza Dairesi Ekrem Ertuğrul, Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 2006 tarihli kararında da belirtildiği gibi sanıklara atılı suçlarda dava zaman aşımı süresinin yargı organları tarafından resen uygulanabileceğini, bu konuda sanıkların istemine gerek olmadığını ve sanıkların zaman aşımı hükümlerinin uygulanmasını isteyemeyeceklerini ifade etti.

Davayla ilgili Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nun 17 Mayıs 2011 tarihli kararını anımsatan Ertuğrul, sanıklar Yusuf Yıldırım ve Atalay Dede hakkında Ceza Genel Kurulu'nun davanın zaman aşımından düşürülmesine, sanık Yaşar Kanbur hakkında ise ilk derece mahkemesinde karara bağlanmak üzere hükmün bozulmasına karar verildiğinin anlaşıldığını belirtti.

Ertuğrul, bu nedenle Yıldırım ve Dede hakkında inceleme yapılmasına, Yaşar Kanbur hakkında ise Ceza Genel Kurulunun bozma kararı nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına hükmettiklerini bildirdi.

Başkan Ertuğrul, sanıklar Nurettin Aytun, Murat Parlakay, Celal Mut, Hilmi İzmirli, Mehmet Hassoy, Cahit Akçam, Halil Yasin Ketenoğlu, Bünyamin İnan, Turhan Yalçın Bürkev, Erdoğan Genç, Nuri Özdemir, Hıdır Adıyaman, Emin Koçer, Hasan Ertürk, Mehmet Akın Dirik, Melih Bekdemir, Veli Yıldırım ve Hüseyin Aslan'a atılı ''Anayasal düzeni zorla değiştirmeye veya ortadan kaldırmaya kalkışma'' suçunun temas ettiği 765 sayılı TCK'nın 146/1. maddesinde öngörülen cezanın süresi itibarıyla suç tarihinde yürürlükte bulunan ve lehe olan aynı kanunun 102/1. maddesinde belirlenen asli zaman aşımı süresinin 20 yıl olduğu ve aynı maddenin son fıkrasında belirtilen istisna kapsamında kalmadığını kaydetti.

Bu sanıklar yönünden aynı kanunun, 104/2. maddesinde öngörülen eklentili zaman aşımı süresinin ise 30 yıl olduğunu belirten Ertuğrul, sanıkların sorumlu tutuldukları ''Anayasal düzeni zorla değiştirmeye veya ortadan kaldırmaya kalkışmaya teşebbüs'' suçuna vücut veren ve suçun 765 sayılı TCK'nın 146/1. maddesi kapsamında değerlendirilmesini gerekli kılan eylemlerinin gerçekleştiği tarihlerden itibaren başlayan 30 yıllık dava zaman aşımı süresinin, inceleme tarihi itibarıyla dolduğunun anlaşıldığını bildirdi. Ertuğrul, bu nedenle, hükmün bozulmasına, CMK'nın 322. maddesine istinaden sanıklar hakkında açılan davaların zaman aşımı nedeniyle düşürülmesine oybirliğiyle karar verildiğini açıkladı.
 

18 sanık hakkındaki dava düştü

Böylelikle, 18 sanık hakkında 30 yıldır devam eden dava, zaman aşımı nedeniyle düşürüldü. Sanıklar Yıldırım ve Dede hakkında ise Yargıtay Ceza Genel Kurulu daha önce zaman aşımından davanın düşürülmesine karar verdiği için, Yargıtay 9. Ceza Dairesi, bu sanıklar yönünden karar vermedi. Daire, Yargıtay Ceza Genel Kurulunca hakkındaki hüküm bozulan sanık Kanbur hakkında da karar vermedi. Kanbur hakkındaki davanın zaman aşımından düşürülüp düşürülmeyeceğine yerel mahkeme karar verecek.
 

Davanın süreci

Ankara 1 No'lu Sıkıyönetim Mahkemesinde, 574 sanıkla 18 Ekim 1982'de başlayan Dev-Yol ana davasında, birleştirilen dosyalarla sanık sayısı 723'e çıktı. Sıkıyönetim Mahkemesi, 17 Temmuz 1989'da 7 kişi hakkında idam, 39 kişi hakkında ömür boyu, 346 kişi hakkında 2 ila 20 yıl arasında ağır hapis cezaları verdi. Kararın bozulması ve sıkıyönetim mahkemelerinin kaldırılmasının ardından Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi'nde devam eden ikinci yargılamada, idam cezası istemiyle yargılanan 22 sanıktan 2'si idam, 20'si müebbet hapis cezasına mahkum edildi.

Yargıtay 11. Ceza Dairesi, 28 Mayıs 2004'te müebbet hapis cezasına çarptırılan 20 sanık hakkında verilen kararı bozdu. Bozma gerekçesinde, kararın kaldırılan idam cezası yerine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası üzerine kurulması gerektiği belirtildi. Davayı tekrar gören Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi, 2006'da 20 sanığı müebbet, 2 sanığı ise 16 yıl 8'er ay hapis cezasına çarptırdı. Müebbet hapis cezasına çarptırılan sanıklardan Osman Nuri Ramazanoğlu vefat ederken, Yargıtay 11. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin kararını bu kez, ''sanıkların savunma haklarının kısıtlandığı'' gerekçesiyle oy birliğiyle bozdu.

Bozma kararından sonra dosya tekrar Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesine gitti. Mahkeme, 2006'da verdiği kararda direnerek, 19 sanığı ''Anayasal düzeni cebren bozmaya teşebbüs etmek'' suçlamasıyla müebbet hapis cezasına çarptırdı. Atılı suç tarihinde yaşı küçük olan Veli Yıldırım ve Hüseyin Aslan ise 16 yıl 8'er ay hapis cezasına mahkum edildi. Mahkeme, yurt dışında bulunan sanık Halil Yasin Ketenoğlu'nun bozma ilamına karşı beyanının alınmasına gerek görmedi.

Yerel mahkemenin direnme kararının ardından dava dosyası Yargıtay Ceza Genel Kuruluna geldi. Kurul, 2 sanık için dosyanın zaman aşımına girdiğini belirterek, yerel mahkemenin ''eylemli uyma'' kararı vermesi nedeniyle bu konuda gerekli incelemenin Yargıtay 11. Ceza Dairesi tarafından yapılmasına karar verdi. Ancak dosya, Yargıtayda daireler arasındaki yeni görev dağılımı nedeniyle 9. Ceza Dairesine gönderildi.

Sanık avukatlarından Sarıhan'dan açıklama

Devrimci Yol (Dev-Yol) ana davasının sanık avukatlarından Şenal Sarıhan, davada zaman aşımı değil, beraat talep ettiklerini belirterek, ''Çünkü zaman aşımı, gerçeğin üzerine sürülmüş bir gölgedir. Biz beraat istedik. Çünkü, hukuka aykırı, adil olmayan yollarla yapılan sorgular sonucunda elde edilen bir dosyada, ancak ve ancak beraat kararı verilmesi gerekirdi'' dedi. Duruşmanın ardından bazı sanıklar ve avukatları, Yargıtay önünde gazetecilere açıklama yaptı.

Davayı başından bugüne kadar takip eden Avukat Şenal Sarıhan, şunları söyledi: ''Eğer adalet olgusu geç gelmişse, orada adil bir sonuç yoktur. Ama bu davadaki tek sonuç adaletin geç gelmesi veya yargılamanın uzamış olması değildir. Bu davadaki asıl sorun, 12 Mart ve 12 Eylül gibi olağanüstü dönemlerin işkenceli sorguları üzerine dayandırılmış dosyalarda, arkadaşlarımızın, müvekkillerimizin mağdur edilmesidir. Bu mağduriyet 30 yılı aşkın süredir devam ettirildi. Biz bu davada zaman aşımı istemedik. Çünkü zaman aşımı, gerçeğin üzerine sürülmüş bir gölgedir. Biz beraat istedik. Çünkü, hukuka aykırı, adil olmayan yollarla yapılan sorgular sonucunda elde edilen bir dosyada, ancak ve ancak beraat kararı verilmesi gerekirdi. Sonuç böyle olmadı. Bu davada mücadele eden aileler, müvekkiller, avukatlar esas olarak şunu istiyorlar: Türkiye'de bir daha olağanüstü dönemler yaşanmasın, olağanüstü dönem yargıları yürürlüğe girmesin. Ülke gerçekten adil yargılama hakkına kavuşsun. Burada bulunan herkes, bu mücadelede nefer olmaya kararlıdır.''

Sanıklardan Cahit Akçam ise, ''haklarındaki davanın düşürülmesiyle, dava sürecinde yaşanan adaletsizlikleri ve hukuksuzlukları tespit etme şansına sahip olan Yargıtay 9. Ceza Dairesinin, bu şansı kaçırdığını'' ifade etti. Akçam, ''Bu davada yargılanan bütün sanıkların isimleri, 12 Eylül döneminde açılan, halktan yana güçlerin yargılandığı bütün davalarda olduğu gibi, halkın nezdinde ve bu ülke tarihinde şerefle yer alacak insanlardır. Çünkü onlar, bu ülkede faşizme karşı mücadele etmiş olmanın onur ve gururunu taşıyorlar. Zaman aşımından davanın düşmesi, bu tarihsel gerçeği, onların tarihsel haklılıklarını ve doğruluklarını ortadan kaldıramayacak. Tek tesellimiz, bu kararla bazı arkadaşlarımızın yeniden cezaevine gitmesine yol açacak bir sonucun doğmaması olmuştur'' diye konuştu.

Sanıklardan Erdoğan Genç de davanın ''HSYK kararıyla bitirildiğini'' düşündüklerini bildirerek, ''Lehimize olduğu için sevinçliyiz. Ancak bu dava bizim için bitmiş değildir. Bizim davamız, gönüllerde hep beraber yaşattığımız davamız devam edecektir ve bunun hukuki süreci de bundan sonra işletilecektir'' dedi.