Darbe dünyanın gündeminde

New York Times'ın editör köşesinde Mısır Devlet Başkanı Muhammed Mursi'nin hatalarına rağmen Mısır'ın ilk seçilmiş lideri olduğu vurgulanarak, "Mursi'nin ordu tarafından iktidardan indirilmesi tartışmasız olarak darbedir. Eğer Mısırlılar, diktatör Hüsnü Mübarek'i iktidardan düşüren 2011 devriminin, demokrasinin reddedilmesine götürecek şekilde sona ermesine izin verirlerse bu trajik olur" ifadeleri kullanıldı.

Mısır'da yeniden oluşacak siyasi düzende Mursi, Müslüman Kardeşler ya da genel anlamda İslami siyasetin yer alması gerektiği belirtilen yorumda, aksi takdirde Mısır demokrasisinden bahsetmenin tartışmalı hale geleceği kaydedildi.

Mısır Ordusu'nun daha önce Mübarek'in arkasında durduğu, daha sonra ise protestocuların "koruyucusu" olduğu vurgulanan yazıda, askerin bundan sonra nasıl bir tutum alacağının belirsiz olduğu vurgulanarak, "Ancak askeri yönetimin uzaması, Mısır'ın geleceği için iyiye işaret olmayacaktır" ifadeleri kullanıldı.

Gün boyu yayın yapan CNN Amerika'da, ekran ikiye bölünerek Mursi karşıtları ve yanlılarının gösterileri verildi, uzmanlarla canlı bağlantı yapıldı.

CNN'in internet sayfasının da ilk haberi Mısır oldu. Haberde, ordunun ülkenin ilk demokratik yollardan seçilmiş Cumhurbaşkanını devirdiği belirtilerek, hala ülkenin meşru lideri olduğu yönünde ısrar etse de Mursi'nin ev hapsine alındığı kaydedildi. Haberin yanında 12 video ve 64 fotoğraf içeren foto galerisi de yayınlandı.

Mısır'daki gelişmeler Washington Post'un da ilk ve en fazla okunan haberi oldu. Haberde Mısır'ın ilk demokratik yollardan seçilmiş Cumhurbaşkanı olan Mursi'nin askeri liderler tarafından iktidarından edildiği aktarıldı.

Gazetenin internet sitesinin ana sayfasının manşetinde, Mısır'daki gelişmelerden oluşan fotoğraf galerisi sunuldu. Gazetedeki haberde, siyasi analistlerin, Mısır'da ordunun müdahalesinin birçok liberal ve laik Mısırlı tarafından ne kadar olumlu karşılansa da, ülkenin demokratik geleceği açısından iyiye işaret olmadığı şeklinde uyarılarda bulunduğu belirtildi. Haberde, "Analistler, Mısır yeni seçimlere doğru hızlı biçimde yol alsa da, gelecekteki sivil liderler, ordunun her an müdahale edebileceği bilinciyle ülkeyi yönetecekler" ifadesi kullanıldı.

Habere göre, analistler ayrıca, ordunun seçilmiş bir cumhurbaşkanını iktidardan indirmesinin, 1990'lı yıllarda Cezayir'dekine benzer bir İslami ayaklanmayı provoke edebileceği yönünde uyardılar. Gazetedeki bir başka yazıda da, "İslamcıların haklarından mahrum edilmesinin, Mısır ve bölgede radikalleşmeye neden olabileceği" yorumu yapıldı.

Hollanda basını

Hollanda medyası Mısır'da dün gece gerçekleşen askeri müdahaleye geniş yer ayırdı.

Tahrir'deki olayları canlı bağlantılarla seyircilerine ulaştıran Hollanda yayın kurumu NOS, "Mursi'nin gidişinden sonra ölüm ve kutlama" başlığıyla verdiği haberde, Mursi taraftarlarıyla muhalifler arasında yaşanan olaylarda 14 kişinin öldüğünü, onlarca kişinin de yaralandığını bildirdi. Mursi karşıtlarının askeri darbeden sonra kutlamalar yaptığına işaret eden NOS, ABD Başkanı Barack Obama ve BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un açılamalarına da yer verdi.

Olayı manşetine taşıyan ülkenin en yüksek tirajlı gazetesi Telegraaf ise "Mısır'da darbe, Mursi devrildi" başlığını kullandı. Asker yanlılarının sevinç gösterilerine ilişkin fotoğraflar kullanan gazete, askerlerin ültimatomuna direnen Mursi'nin seçildikten bir yıl sonra devrildiğini yazdı. Halkın sevinç gösterileri düzenlediğini yazan gazete, tatil amaçlı Mısır'da bulunan 3 bin kadar Hollandalı turistin endişeli olduğunu duyurdu.

"Mısır ordusu Mursi'yi görevden aldı" başlığıyla haberi manşetine taşıyan De Volkskrant gazetesi, ön sayfasına Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı Abdulfettah es-Sisi'nin darbe açıklamasını okuduğu sıradaki fotoğrafını bastı.

Gazete, demokratik yollarla seçilen Cumhurbaşkanı Mursi'nin devrilmesiyle ülkenin kaderinin askerlerin eline geçtiği yorumunda bulundu. Anayasa'nın yürürlükten kaldırıldığı ülkede cumhurbaşkanlığına geçici olarak Anayasa Mahkemesi Başkanı Muhammed Adil Mansu'nin getirildiğini hatırlatan gazete, Genelkurmay Başkanı es-Sisi'nin darbe konuşmasını yaparken yanında oturan dini ve askeri isimlere dikkati çekti.

Ön sayfasında askeri öpen bir Mısırlı'nın fotoğrafını koyan AD gazetesi haberi, "Mısır'da ordu yönetime yeniden el koydu" başlığıyla verdi. Mursi'nin görevden alındığını, anayasanın yürürlükten kaldırıldığını, geçiş döneminden sonra yeni seçimlerin öngörüldüğünü yazan gazete, "Tahrir Meydanı ikinci devrimi kutluyor" yorumunda bulundu.

İngiliz basını

İngiliz gazeteleri ve haber kanalları Mısır'daki gelişmeleri "askeri darbe" olarak tanımlıyor.

Independent, Guardian, Times, Daily Telegraph ve Financial Times gibi gazeteler Mısır'daki gelişmeleri manşetlerine taşırken, BBC, Sky gibi haber kanalları da bültenlerinde Tahrir meydanına bağlanarak gelişmeleri aktarıyor.

Independent gazetesi "Kahire askeri darbesi" ifadesini manşetinde kullanırken, Times "Ordu Cumhurbaşkanını gönderirken, Mısır karışık", Guardian gazetesi "Mısır'ın ikinci devrimi", Daily Telegraph "Ordu, Mısır Cumhurbaşkanını görevinden aldı", Financial Times gazetesi de, "Mısır ordusu, İslamcı Cumhurbaşkanlığına son vermek için Mursi'yi görevinden aldı" başlıklarını kullandı.

Haberlerde, askeri müdahalenin Mursi karşıtları tarafından Tahrir meydanında kutlandığı, ancak diğer yandan Mursi destekçilerinin müdahaleye tepkili olduğu aktarılıyor. İngiliz yayın kurumu BBC ve Sky haber kanalı gelişmeleri bültenlerinde, "Mısır askeri darbesi" başlığıyla duyuruyor.

Tahrir'den gelişmeleri aktaran BBC Ortadoğu editörü Jeremy Bowen, "Ordunun, Müslüman Kardeşler'e yönelik müdahalesinin önceden ve iyi planlandığını" bildiriyor.

Fisk: "Müslüman Kardeşler İslamcı bir parti değil"

Independent gazetesinin deneyimli Ortadoğu muhabiri Robert Fisk de bugünkü yazısında, Müslüman Kardeşler'in İslamcı olup olmadığına ve Mısır ordusunun halkla ilişkisine değindi.

"Müslüman Kardeşler'in çok yanlış anlaşılmış bir parti olduğunu" belirten Fisk, şunları kaydetti:

"Müslüman Kardeşler modern Mısır tarihinde muhtemelen de kasıtlı olarak, en çok yanlış anlaşılmış kurumdur. İslamcı bir parti olmaktan uzaktır. Kökleri dindar değil her zaman sağ eğilimlidir. 2011 devrimin doruk noktasında ve milyonlarca Mübarek karşıtı göstericinin Tahrir Meydanı'nı doldurduğu zamanda dahi Müslüman Kardeşler, masada kendileri için de bir kırıntı bulabilirler umuduyla Mübarek'le müzakerede bulunmaya çalışmakla meşguldü. Müslüman Kardeşler'in önderliği, Mısır ayaklanması sırasında hiçbir zaman halkın yanında durmadı. Bu rol, Mısır'ın en güçlü laik tabanı tarafından, sendikal hareket tarafından üstlenildi. Nasır'ın Müslüman Kardeşler'le savaşı bile dinden çok güvenlikle ilgiliydi."

On yıllar boyunca liderlerinin öldürülmesi, yasaklar ve baskılarla karşı karşıya kalan Müslüman Kardeşler'in bu dönem içinde politik, toplumsal ve hatta askeri olarak örgütlenmeyi öğrendiğini belirten Fisk, Müslüman Kardeşler'in Mısır'ın en iyi örgütlenmiş siyasi partisi olduğunu kaydetti.

Fisk, "Eğer Müslüman Kardeşler Nasır, Sedat ve Mübarek döneminde yasaklandığı gibi yasaklanırsa askeri güçler içindeki desteğini kaybetmeyecek" yorumunu yaptı.

Mısır'daki askerlerin halkla ilişkisi konusundaysa Robert Fisk şunları bildirdi:

"Ordu halka aittir derler. Nobel ödüllü Muhammed El Baradey, 2011'deki ayaklanma sırasında bana, 'Eninde sonunda ordu halkla birlikte olacaktır. Herkes üniformasını çıkardığında, aynı problemlerle aynı halkın parçasıdır. Bu yüzden kendi insanlarına ateş açacaklarını sanmıyorum' demişti. 2011'de 'halk' Mübarek'e karşıydı. Şimdi 'halk' birbirine karşı. Mısır ordusu iki taraftaki 'halktan' da geliyorken bunların ikisi arasında durabilir mi?"

Suriye

Suriye medyası Mısır'da dün gece gerçekleşen askeri müdahaleye geniş yer ayırdı. Suriye televizyonları olayları canlı olarak vererek, özellikle Mısır'ın devrik lideri Muhammed Mursi yönetimini eleştiren kişilerden görüşler aldı.

El Vatan gazetesi, Mısır'daki gelişmeleri , "Askerler yönetime el koyarak anayasayı rafa kaldırdı. Mursi'nin düşmesi İhvan'ın düşmesidir" başlığıyla manşetten verdi.

Devlet Başkan Beşşar Esed'den demeç alan El Sevra gazetesi, Esed'in "Müslüman Kardeşlerin deneyimi baştan beri başarısızdı. Mısır'da yaşananlar 'siyasi İslam' olarak adlandırılan politikanın çöküşüdür" şeklindeki sözlerini manşetine taşıdı.

Tişrin gazetesi ise Esed'in" İhvan projesi iki yüzlü projedir" şeklindeki ifadelerini kullanarak, ordunun anayasayı rafa kaldırdığını birinci sayfadan verdi.

Suriye içindeki olayları gazetelerin iç sayfalarından veren basının, Mursi yönetimini ağır şekilde eleştirmesi dikkati çekti.
 

Fotoğraf: Reuters