Cumhuriyet Arşivi internette (25.02.2012)

Arşivde ilk aşamada  1930 - 2005 yılları arasında yayınlanan gazete ve dergiler yer alacak.  Gazetenin eski harflerle basıldığı 1924-1930 yıllarıyla 2005’ten günümüze kadarki dönem, ikinci aşamada arşive eklenecek. 1930-2005 dönemine ilişkin arşiv yaklaşık 300 bin sayfa ve 3 milyon 800 bin küpürü kapsıyor.

İnternet üzerinden www.cumhuriyetarsivi.com sitesine bağlananlar, abone olarak,  diledikleri tarihe ait gazeteyi bilgisayar üzerinden rahatça okuyabilecekler.  İstedikleri sayfayı, haberi, yazıyı  ya da reklamı PDF formatında bilgisayalarına kaydedebilecekler.

Sitede aynı zamanda arama da yapılabilecek.  Belli bir olayı arayanlar, anahtar sözcükleri “arama bölümü”ne girerek, gazetenin konuyla ilgili haberlerini  rahatça bulabilecekler.  Arama fonksiyonu aynı zamanda reklamları da kapsıyor. Cumhuriyet arşivi için hazırlanan yazılım, çok sayıda küpürü seçip, tek bir kitapçık olarak bilgisayara kaydetme olanağı  sunuyor. Sitede, seçilen sayfa veya haberin PDF olarak paylaşımı da mümkün.

Nasıl hazırlandı?

Gazete arşivinin elektronik ortama aktarılması çalışmaları yaklaşık iki yıl sürdü. İlk aşamada tüm gazete ve dergiler taranarak bilgisayar ortamına aktarıldı. 1930-2005 dönemine ilişkin taranan sayfa sayısı yaklaşık 300 bin. İkinci aşamada, taranan sayfalar, OCR (Optic Character Recognition) adı verilen metin  tanıma programlarıyla, fotoğraftan yazıya dönüştürüldü ve  “aranabilir” hale getirildi. Üçüncü aşamada,  tüm haber, yazı, röportaj, inceleme ve reklamlar tek tek küpüre dönüştürüldü. Birinci sayfada yer alan haber ve yazının,  iç sayfalardaki devamı ilişkilendirildi.  1930-2005 dönemini kapsayan 3 milyon 800 bin küpür hazırlandı.  Böylece küpür bilgisayara kaydedilirken, haberin  birinci sayfadaki bölümüyle  iç sayfalardaki devamı otomatik olarak birleştiriliyor.  Kaydedilen her küpürün başına, tarih, yayınlanan sayfa gibi bilgiler ekleniyor.

Cumhuriyet, Türkiye Cumhuriyeti ile yaşıt, halen ulusal düzeyde yayın yapan en eski gazete.  Cumhuriyet’in arşivi bu yönüyle ayrı bir önem taşıyor.  İnternet açılan arşivle okurlar, dünya ve Türkiye’de tarih boyunca yaşanan önemli gelişmelerin Cumhuriyet sayfalarına nasıl yansıdığını görebilecekler. Doğdukları tarihte ülke ve dünya gündemini okuyabilecekler. Şirketler kendi kuruluşlarıyla ilgili haberlere ulaşabilecekler. Geçmişte Cumhuriyet’e verdikleri reklamları da bulabilecekler. Araştırmacılar için, Cumhuriyet’in arşiv servisine gelerek ya da kütüphanelere giderek günlerce gazete ciltlerini tarama sorunu Cumhuriyet'in bu yeni hizmetiyle ortadan kalkmış olacak. Cumhuriyet Arşivi için herkesin rahatça kullanabileceği kadar basit bir yazılım oluşturuldu. Sayfalar arası geçiş basit bir fare hareketiyle sağlanıyor.  İstenen haber tek bir tıklamayla büyütülüp küçültülebiliyor. Bir başka tıklamayla bilgisayara kaydedilebiliyor ya da üçüncü bir kişiye gönderilebiliyor.

Arama, basitçe tüm tarihleri kapsayabileceği gibi istenirse, belirli tarih dilimleri için sınırlandırılabiliyor. Arşivin eksik dönemlerinin tamamlanması için çalışmalar sürdürülüyor. Gazetenin özellikle eski harflerle basıldığı dönemlere ilişkin sayfaların zarar görmemesi için özel yöntemler uygulanıyor. Eksik dönemlerin aşama aşama arşive eklenmesiyle birkaç ay içinde Cumhuriyet arşivi eksiksiz hale getirilecek.