Cari açık Mayıs'ta geriledi

Merkez Bankası, Ödemeler Dengesi gelişmelerini açıkladı. Buna göre Mayıs ayında cari açık, geçen yılın aynı ayıyla karşılaştırıldığında yüzde 69,5 oranında azalarak 4 milyar 805 milyon dolardan 1 milyar 465 milyon dolara düştü. Alt kalemler itibarıyla, ödemeler dengesindeki dış ticaret açığının bir önceki yılın Mayıs ayına göre yüzde 53,1 oranında düşerek 2 milyar 526 milyon dolara gerilemesi, hizmetler dengesi kaleminden kaynaklanan net gelirlerin yüzde 9,3 oranında artarak 1 milyar 393 milyon dolara yükselmesi, gelir dengesi kaleminden kaynaklanan net giderlerin yüzde 42 azalarak 495 milyon dolara düşmesi ve cari transferlerden kaynaklanan girişlerin yüzde 1,2 oranında artarak 163 milyon dolar olarak gerçekleşmesi, bu yılın Mayıs ayı cari açığının bir önceki yılın aynı ayına göre azalmasında etkili oldu.

Ocak-Mayıs döneminde cari açık, geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 79,5 oranında azalarak 22 milyar 278 milyon dolardan 4 milyar 569 milyon dolara geriledi.
Bu yılın Ocak-Mayıs dönemi verilerine göre ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret dengesi, 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 76,6 azalarak 5 milyar 277 milyon dolar tutarında açık verdi. 2009 yılının ilk 5 aylık dönemi alt kalemler itibarıyla incelendiğinde; altın dahil ithalat (CIF) harcamalarının bir önceki yıla oranla yüzde 42.3 oranında azalarak 49 milyar 839 milyon dolara, ihracat (FOB) gelirlerinin yüzde 30,8 oranında azalarak 39 milyar 418 milyon dolara ve tahmini bavul ticareti gelirlerinin ise yüzde 18,8 oranında düşüş sonucu 1 milyar 960 milyon dolara gerilediği görüldü.
 

Altında dert net girişler

Bunun yanı sıra, parasal olmayan altın kaleminden kaynaklanan net girişler, bir önceki yılın Ocak-Mayıs dönemine göre dört kattan fazla artış gösterdi ve 3 milyar 627 milyon dolara ulaştı.

Nisan ve Mayıs ayları tahmini veriler olmak üzere, 2009 yılının ilk beş aylık döneminde turizm gelirleri 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 5,5 azalarak 5 milyar 220 milyon dolara, turizm giderleri de yüzde 1 artarak 1 milyar 436 milyon dolara yükseldi. Bunun sonucunda, söz konusu dönemde net turizm gelirlerinin yüzde 7,7 oranında azalarak 3 milyar 784 milyon dolar olarak gerçekleştiği tahmin edildi.

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kaleminde ilk beş ayda gerçekleşen net çıkış, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,2 oranında azalarak 3 milyar 316 milyon dolar oldu. Yatırım geliri kaleminin altında büyük ölçüde kar transferlerinden oluşan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 841 milyon, 8 milyon ve 2 milyar 428 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Bu yılın ilk beş aylık döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 1,6 azalarak 3 milyar 223 milyon dolar olarak gerçekleşti.
 

Yabancı yatırımlarında büyük gerileme

Finans hesaplarında bir önceki yılın Ocak-Mayıs döneminde 25 milyar 277 milyon dolar net sermaye girişi gerçekleşmişken, bu yılın aynı döneminde 2 milyar 413 milyon dolar tutarında net sermaye çıkışı oldu.

Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2008 yılının ilk beş aylık döneminde 7 milyar 498 milyon dolar olarak gerçekleşmişken bu yılın aynı döneminde yüzde 52,2 azalışla 3 milyar 584 milyon dolar oldu.

Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 62 azalarak 472 milyon dolara düştüğü tahmin edilirken, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak 329 milyon dolar net kredi kullanımı gerçekleştirildi.

Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili olarak, 2008 yılının ilk beş ayında net 1 milyar 660 milyon dolar tutarında yatırım yapılmışken bu yılın aynı döneminde yapılan yatırım miktarı 521 milyon dolara geriledi. Sonuç itibarıyla, doğrudan yatırımlar kaleminde bu yılın ilk beş ayında gerçekleşen net sermaye girişi, 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 47,5 azalarak 3 milyar 63 milyon dolar oldu.
2008 yılının Ocak-Mayıs döneminde 1 milyar 96 milyon dolar net sermaye çıkışı olan portföy yatırımlarında bu yılın aynı döneminde 574 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti.
 

Kriz kredileri tüketti

Varlıklar bölümünde yer alan ticari kredilerde, ihracat karşılığı yurtdışına açılan kredilerle ilgili olarak, 2008 yılının ilk beş aylık döneminde 1 milyar 477 milyon dolar tutarında net kredi açılmışken, bu yılın aynı döneminde 542 milyon dolar net kredi geri ödemesi oldu. Öte yandan, nakit kredilerde bir önceki yılın ve bu yılın ilk beş aylık dönemlerinde yurtdışında yerleşik kişilere sırasıyla 498 milyon ve 664 milyon dolar tutarında net kredi açıldı.

Bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları, bir önceki yılın ilk beş aylık döneminde 4 milyar 511 milyon dolar artmışken, bu yılın aynı döneminde 852 milyon dolar azaldı.

Resmi rezervler, 2008 yılının Ocak-Mayıs döneminde 1 milyar 89 milyon dolar, bu yılın aynı döneminde 2 milyar 514 milyon dolar azalış gösterdi.