Bu ilaçların yan etkilerine dikkat

Toplum Sağlığı Araştırma ve Geliştirme Merkezi (TOSAGEM) Başkanı Prof. Dr. Nazmi Zengin, ilaç yan etkisi nedeniyle hastaneye yatırılan yaşlıların büyük çoğunluğunu, pıhtılaşma önleyiciler ve şeker hastalığı ilaçları kullananların oluşturduğunu söyledi. Bu ilaçların oldukça sık olarak kullanılan ve yan etkiler açısından yüksek riskli olarak tanımlanmayan ilaçlar olduğunu, bunun da sorunu ciddi bir toplum sağlığı sorunu haline getirdiğini ifade eden Zengin, ''Çözüm çok sayıda ilaç reçete edilmemesi, doktor ve eczacıların hastaları daha iyi bilgilendirmesi ve hastaların ilaçlarlar hakkında ayrıntılı bilgi alması'' dedi.

Zengin, ilaçların tedavi edebildiği gibi yerinde ve uygun dozda kullanılmadığında ortaya çıkan yan etkiler nedeniyle hasta da edebildiğini vurgulayarak, şunları kaydetti: ''İlaç yan etkileri özellikle yaşlılarda önemli bir problem. Daha önceki çalışmalarda yaşlılarda hastaneye yatırılarak tedavi gerektirecek kadar büyük bir sorun haline gelen ilaç yan etkilerinin gençlere oranla 7 kat daha fazla olduğu belirlenmiştir. Bunun öne önemli nedeni böbrek, karaciğer, kalp ve diğer organlardaki değişikliklerin yaşlılarda ilaçların metabolizmasını, yani vücutta yıkılmasını ve atılmasını etkilemesi. Ayrıca yaşlılarda görme, işitme duyularında ortaya çıkan bozukluklar ve anlama, akılda tutma gibi zihinsel faaliyetlerdeki gerileme de soruna katkıda bulunuyor. ABD'de 58 hastanede 65 yaş ve üzerinde kişilerde gözlenen 5 bini aşkın ilaç yan etkisi olgusunu ele alan araştırmacılar warfarin, aspirin, insülin ve şeker hastalığı tedavisinde kullanılan hapların en çok suçlanan ilaçlar olduğunu saptadı.''

Kanama, zihin bulanıklığı, şuur kaybı yan etkilerden bazıları

Bu ilaçların söz konusu yaş grubunda oldukça sık olarak kullanılan ve yan etkiler açısından yüksek riskli olarak tanımlanmayan ilaçlar olduğunu anlatan Zengin, pıhtılaşmayı önleyen ilaçların en önemli yan etkisinin kanama, şeker hastalığı için kullanılan insülün ve hapların ise en önemli yan etkisinin zihin bulanıklığı, şuur kaybı ve nöbetler olduğunu bildirdi.

Zengin, New England Journal of Medicine adlı ünlü tıp dergisinin son sayısında yayınlanan çalışmaya göre de ilaç yan etkisinin ortaya çıkmasında en önemli etkenin yanlışlıkla yüksek dozda ilaç almak olduğunu dile getirerek, şöyle devam etti: ''Olguların yüzde 66'sında karşılaşılan bu etken, hastaların ilaç dozlarını doktorlarından ve eczacılardan ayrıntılı biçimde sormalarının önemini ortaya koyuyor. Kuşkusuz doktorların ve eczacıların da ilaç dozlarını hastaların okur-yazarlıkları, zihinsel kapasiteleri, kültürel durumları gibi değişkenleri dikkate alarak açıklamaları da hem meslek ahlakları hem de yasal açıdan olmazsa olmaz görevlerinden. Yaşamsal öneme sahip bu ilaçların kullanılmaması ya da bıraktırılması mümkün değil. Yapılabilecek en iyi şey en küçük bir yan etkiyi dahi doktorlarına bildirmelerini sağlamak. Böylece daha sonra gelişebilecek ciddi sorunlar erkenden belirlenerek ilaçların dozu azaltılabilir ya da varsa alternatif ilaçların kullanılması sağlanabilir.''