‘Biz direnişin takendisiyiz’

Türk kadını, milletvekili seçme ve seçilme hakkına kavuşmasının 83’üncü yılını kutluyor. Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı bundan 83 yıl önce, 5 Aralık 1934’teki anayasa değişikliğiyle tanındı. Bahçeşehir Üniversitesi (BAU), İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İpek Altınbaşak Farina, Türkiye’de kadınlara bu hakların verildiği yıllarda kadınların temsil oranının yüzde 4.6 olduğunu söyleyerek, “O dönemde Meclis’te 18 kadın milletvekili vardı. Dünya sıralamasında ikinciydik. TBMM’deki milletvekili sayısına göre şu anda ise bu oran 14.7 ve maalesef 189 ülke arasında 133’üncü sıradayız. Kadınların temsil oranı belediye meclislerinde yüzde 10.7, il genel meclislerinde yüzde 4.8, belediye başkanlıklarında yüzde 3, muhtarlıklarda ise yüzde 2” dedi.

Daha çok çalışmalıyız

Prof. Dr. Altınbaşak, kadınların olmak istediği yerde olmadığını vurgulayarak, “Biz kadınlar daha fazla çalışmak, haklarımızı korumak, anlamak ve birbirimize anlatmak zorundayız. Maalesef kadınlarımızın çoğu haklarının farkında değil, bunları kullanamıyor. Bu noktada eğitim çok önemli. Biz kadınlarımıza ne kadar fazla eğitim alma, kendilerini geliştirme, donanımlarını artırma imkânı verirsek Türk kadını o kadar başarılı olacaktır. Nitekim sporda, sanatta, bilimde son derece başarılı Türk kadınları var, bunların sayısının çok yukarı çıkacağına inanıyorum çünkü bu potansiyel var” ifadelerini kullandı.

Kadınlar güçlenmeli

Genel Sağlık-İş Sendikası da, kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesinin 83. yılı nedeniyle yazılı bir açıklama yaptı. Batılı ülkelerden daha önce Türk kadınının seçme ve seçilme hakkını elde ettiğine dikkat çekilen açıklamada, “Kadınların eşit yurttaşlar olarak ülke yönetiminde söz sahibi olmaları sağlanmıştır. Yaşamın her alanında yok sayılan kadın, Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte önemli siyasi ve sosyal haklar kazanmış, toplumsal alanda varlığını ortaya koymuştur. Ebedi önderimiz Atatürk, kadınların eşit haklara sahip olmaları gerektiğine inancını sık sık dile getirmiştir” ifadeleri yer aldı. İktidarın, Cumhuriyet’in kadının hakları ve statüsü konusunda kazanımlarını silmek istediğine dikkat çekilen açıklamada, özetle şu ifadeler yer aldı: “Kadını çalışma hayatından uzaklaştıran, eşitsizliği, gericiliği dayatan uygulamaları ile siyasi iktidar büyük bir yanılgı içine düşmektedir. Kadının gücünü, yapabileceklerini, değiştirip dönüştürebileceklerini göz ardı etmektedir. Ulusumuzun refahı ve mutluluğu için kadınların güçlendirilmesi, çalışma hayatına etkin katılımı, eğitim, sağlık, siyaset gibi tüm alanlarda fırsat eşitliğinin sağlanması gerekmektedir. Laik, çağdaş ve eşitlikçi bir anlayışla hazırlanan yasalar hayati önem taşımaktadır. Cumhuriyete ve kazanımlarına sahip çıkmak için tüm kadınları birlikte mücadeleye çağırıyoruz.”

Siyasette de eşitlik olsun

Sosyalist Enternasyonal Başkan Yardımcısı, CHP’li Umut Oran, daha huzurlu, daha gelişmiş ve daha uyumlu bir toplum düzeninin “kadınları erkeklerle eşit kılmadan” yaratılamayacağını belirterek, “Kadınımıza seçme hakkının dışında artık seçilme hakkını da tam olarak sağlamanın zamanı çoktan geçmiştir. Bu kapsamda, CHP’nin 3-4 Şubat 2018’de yapacağı büyük kurultayda, cinsiyet eşitliğini de gündemine alarak kurucu ve öncü parti kimliğine uygun biçimde ilk adımı atacağına inanıyorum” dedi. Oran, mart ayında Sosyalist Enternasyonal’in 25. Kongresi’nde “her kademede ‘yüzde 50 kadınyüzde 50 erkek’ temsilini bir kural olarak kabul ettiğini, Birleşmiş Milletler’in de 2030 sonrası için yüzde 50-yüzde 50 eşitliğini hedef olarak koyduğunu belirtti. Oran, “Özellikle değişimin gücüne inanan CHP gibi öncü olması gereken partilerin hiçbir bahanenin arkasına sığınmadan her kademede yüzde 50 kadın temsilini sağlayacak ‘devrimci’ kararlar alması bir zorunluluktur. CHP’nin 3-4 Şubat 2018’de yapacağı büyük kurultayda, cinsiyet eşitliğini de gündemine alarak kurucu ve öncü parti kimliğine uygun biçimde ilk adımı atacağına inanıyorum” dedi.

Arap ülkelerinin gerisindeyiz Türk kadınları dünyada pek çok ülkeden önce seçme ve seçilme hakkına kavuşmuş olmalarına rağmen, Meclis’teki temsil oranı Arap ülkelerinin gerisinde. DW’nin haberine göre dünyada 178 ülke parlamentosunun üye olduğu Parlamentolar Arası Birlik’in (IPU) 1 Ekim 2017 itibarıyla hazırladığı listeye göre kadının Meclis’teki temsili açısından Türkiye 189 ülke arasında 133’üncü sırada yer alıyor. Örnek olarak Arap ülkeleri ortalaması yüzde 18.1 ile Türkiye’nin üstünde. Kadınların Meclis’teki temsil oranı Tunus’ta yüzde 31.3, Cezayir’de yüzde 25.8, Irak’ta yüzde 25.3, Fas’ta yüzde 20.5, Suudi Arabistan’da yüzde 19.9, Ürdün’de yüzde 15.4 ve Mısır’da yüzde 14.9. Kadının parlamentodaki temsilinin en güçlü olduğu ülkeler ise yüzde 41.5’lik oranla İskandinav ülkeleri.