‘Banka dışı’ kredilerde batık oranı daha yüksek

Yaşanan ekonomik kriz nedeniyle bankalara kredi borçlarını ödeyemeyenlerin sayısı ve oranı artarken, banka dışı finansal kuruluşları tarafından verilen kredilerdeki sorunlar daha az konuşuluyor. Oysa, TBB Risk Merkezi’nin verilerine göre “finansman şirketleri”, “faktoring şirketleri” ve “finansal kiralama (leasing) şirketleri”nden oluşan bu sektörde batık kredi oranı daha yüksek.

2018 Aralık ayı itibarıyla “tasfiye olunacak alacaklar”ın kullandırılan toplam nakdi kredilere oranı bankalarda yüzde 4.1 iken, finansman şirketlerinde yüzde 6.4, faktoring şirketlerinde yüzde 8.8 ve finansal kiralama şirketlerinde yüzde 7.4’e çıktı. Bu oranlar 2017 Aralık ayı itibarıyla sırasıyla yüzde 3.1, yüzde 2.6, yüzde 4.6 ve yüzde 5.6 idi. Finansman, faktoring ve finansal kiralama sektörlerinin 2017’de toplam 5.3 milyar lira olan batık kredi tutarı ise 2018 sonunda 8.9 milyar liraya çıktı.

İnşaat ilk sırada
2018 sonu itibarıyla finansman şirketleri 33 milyar lira, faktoring şirketleri 22 milyar lira ve finansal kiralama şirketleri 57 milyar liralık kredi hacmine ulaştı. Bu üç sektörün kullandırdığı toplam kredi, özellikle faktoring şirketlerinin kullandırdığı nakdi kredilerdeki düşüş nedeniyle 112 milyar liraya indi. Toplam kredi hacmi 2017 sonunda 113 milyar liraydı.
Sektörel açıdan bakınca faktoring şirketlerinin tasfiye edeceği kredilerin yüzde 23.8’i inşaat sektörünün. Bunu yüzde 14.5 ile toptan ve perakende ticaret ile yüzde 9.1 taşımacılık izliyor. Finansal kiralama açısından da yüzde 19.5 ile inşaat ilk sırada. Bunu yüzde 8.7 ile taşımacılık ve yüzde 8.5 ile turizm izliyor. Finansman şirketlerinin ilk sırasında ise tüzel kişi tarafında yüzde 99.9 ile bireysel otomobil kredileri, gerçek kişi tarafında yüzde 26.5 ile yine bireysel otomobil kredileri yer alıyor.

4.7 milyon müşteriye ulaştı Finansal Kurumlar Birliği’nin (FKB) verilerine göre bu üç sektörün toplam aktifleri 2018 sonu itibarıyla 143 milyar lira. Net kârı 2.7 milyar lira olan sektörün müşteri sayısı ise 4.7 milyona yükseldi. FKB’ye göre geçen yıl ağustos ayında yaşanan kur atağı ve faiz artışı gibi etmenler yatırım harcamalarında ve talepte düşüşe neden oldu ve bu sektörü eksi yönde etkiledi. Eylül ayında otomotiv ve elektronik finansmanı en fazla daralan alanlar oldu. Finansal kiralama tarafında da iş ve inşaat makinelerinde ciddi daralmalar yaşandı.