Bakan Şimşek: Ekonomi yüzde 6 daralacak

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, 2010 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı ile 2008 Yılı Kesin Hesap Kanunu Tasarısı'nın sunumunu yapan Şimşek, ''Bu bütçe Orta Vadeli Programla uyumlu küresel ekonomik krizden çıkış bütçesidir. Ülkemizin ekonomik ve mali istikrarını sürdürmeyi esas alan bir bütçedir'' dedi.

Küresel finansal piyasalarının, son 2 yıldır dünyayı hem mali hem de sosyoekonomik açıdan ağır şekilde etkileyen ciddi bir krizle karşı karşıya kaldığını anlatan Şimşek, küresel ekonomide likidite koşullarının sıkılaştığını, risk algılamalarının bozulduğunu, kredi piyasalarında ciddi bir daralma yaşandığını hatırlattı.

Dünyayı etkisi altına alan krizin, büyüme oranlarını sert bir biçimde düşürdüğünü ve 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük daralmanın yaşanmasına neden olduğunu kaydeden Şimşek, şunları söyledi:
''Toplam talepteki sert daralma ve emtia fiyatlarındaki düşüş, bütün dünyada enflasyon oranlarının hızla gerilemesine yol açtı. Küresel enflasyonda 2008'in ikinci yarısında başlayan düşüş eğilimi, 2009 yılında da devam etti. Emtia fiyatlarındaki göreceli yükselmeye rağmen, kısa dönemde enflasyonun düşük düzeyde seyretmesi beklenmektedir. Çünkü yüksek çıktı açığı enflasyonist baskıları sınırlayacaktır.

Ancak önümüzdeki yıllarda çıktı açığının azalmasıyla birlikte enflasyonun yükselmeye başlayacağı beklenmektedir. Küresel krizde en kötünün geride kaldığına dair algılamaların güçlenmesi, emtia fiyatlarındaki hareketlenmeyi de beraberinde getirdi. 2010 yılından itibaren enerji fiyatlarındaki olası yükseliş, bizim gibi net enerji ithalatçısı ülkeler için bir risk unsuru oluşturmaktadır.''



"Türkiye ekonomisi yüzde 6 daralacak"

Küresel krizin bütün ülkeleri, şirketleri ve bireyleri etkilediğini belirten Şimşek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
''Kendi iç dinamiklerinden kaynaklanmamasına rağmen Türkiye ekonomisi de bu krizden etkilenmiştir. Son yıllarda dünya ekonomisiyle artan oranlarda entegre olan Türkiye ekonomisinin de böyle bir krizden etkilenmesi çok doğaldır. Türkiye'deki bankacılık sektörü bu yaşanan şoka karşı büyük dayanıklılık göstermişken, reel ekonomi krizden etkilenmiştir. Nitekim kriz, finansman imkanlarını, dış talebi ve tüketici beklentilerini olumsuz bir şekilde etkileyerek, Türkiye'de ekonomik faaliyetlerde belirgin bir daralmaya yol açmıştır. Bu daralmada özellikle dış talepteki şok düşüşün etkisi büyüktür. Bu yıl Türkiye ekonomisi yüzde 6 civarında daralacak.''


İşsizlik

Krizle birlikte bütün dünyada olduğu gibi işsizlikte de artış yaşandığını kaydeden Şimşek, şöyle devam etti:
''Ancak, kısa dönemli bu artışı bir kenara bırakırsak Türkiye'de işsizlik yapısal bir nitelik taşımaktadır. Türkiye'de tarımın istihdamdaki payı hala yüksektir. Tarım kesiminden diğer sektörlere kayışın önümüzdeki yıllarda da devam etmesi beklenmektedir. Ayrıca ülkemizdeki gençlerin toplam nüfus içerisindeki payı yüksektir. Türkiye'de her yıl ortalama 500 bin kişi işgücüne katılmaktadır. Ama en önemlisi ülkemizde vasıfsız işsizlerin toplam işsizlik içindeki payı oldukça yüksektir. İşgücü piyasasında kötüleşmenin durması ile birlikte işsizlik sigortasından faydalananların sayısındaki artış durmuş, hatta son aylarda azalmaya başlamıştır. Hükümetimiz işsizliğe karşı 3 aşamalı bir çözüm ortaya koymuştur. Nitelikli işgücü ihtiyacı için uzun vadede çözüm eğitimdir ve eğitimin kalitesinin yükseltilmesidir. Hükümetimiz eğitime büyük kaynak aktarmaya devam etmektedir. Orta vadede bölgesel kalkınma projelerinin işsizliği azaltmada önemli katkısının olacağına inanıyorum.''

Sosyal yönü güçlü bir bütçe

2010 bütçesinin sosyal yönü güçlü bir bütçe olduğuna da dikkati çeken Şimşek, ''Dünya büyük bir krizden geçiyor, her yerde işsizlik artıyor. Bu süreçte sosyal kesimlerin desteklenmesi daha da önemli bir hale gelmiş oluyor. Bizde bütçemizi ekonomik olarak dezavantajlı kesimleri destekleyecek şekilde hazırladık'' diye konuştu.

Bu çerçevede Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonuna aktarılan kaynağı yüzde 26,7 oranında artırdıklarını, yeşil kartlılara sağladıkları sağlık yardımı ödeneklerini 4,6 milyar liraya çıkardıklarını anlatan Şimşek, 2003 yılından beri yürütülen yoksul ailelere yönelik kömür yardımı için de bütçede yeterli ödenek öngördüklerini söyledi.


Memur aylıklarında yapılacak artışlar

Bütçenin kamu görevlilerini gözeten bir bütçe olduğunu da belirten Şimşek, 2010 yılında memur aylıklarında yapılacak artışların, devletin mali imkanları, ülkenin ekonomik gelişmesi ve enflasyon hedefi gözönünde bulundurularak belirlendiğini vurguladı.

Kamu görevlilerinin maaşlarına Ocak ayında yüzde 2,5, Temmuz ayında da yüzde 2,5 oranında artış yapılacağını bildiren Şimşek, gerçekleşen enflasyonun belirlenen zam oranlarını aşması halinde, aradaki farkın telafi edileceğini de ifade etti.

Yapılacak artışlar sonucunda, halen 1.480 lira olan en düşük memur maaşının Ocak ayında 1.518 liraya yükseleceğine dikkati çeken Şimşek, şöyle devam etti:
''Ayrıca, çocuk için ödenmekte olan aile yardımı ödeneğinde çocuk sayısı sınırlamasının kaldırılması yönünde düzenleme yapılacak.

2009 yılında ise kamu görevlilerinin maaşlarında Ocak ayında yüzde 4 ve Temmuz ayında yüzde 4,5 oranında olmak üzere yıllık kümülatif yüzde 8,7 oranında artış sağlanmış olup, Eylül ayı itibarıyla tüketici fiyatlarındaki kümülatif artış yüzde 2,18'dir. Yıl sonu itibarıyla tüketici fiyatlarındaki artışın yüzde 5,9 olacağı tahmin edilmekte olup, buna göre; 2009 yılında kamu görevlilerinin aylık ve ücretlerinde yüzde 2,6 oranında reel iyileştirme yapıldığı görülmektedir.''
 

Öğrenciler ve engelli yurttaşlar için bütçe

2010 Bütçesinin, öğrenciler için daha fazla kaynak ayıran bir bütçe olduğunu belirten Şimşek, gelecek yıl öğrencilere sağlanan burs ve harç desteği ödeneklerini yüzde 13,8, öğrenim ve harç kredisi ödeneklerini yüzde 12,8, ilköğretim öğrencilerine ücretsiz ders kitabı desteği ödeneklerini yüzde 6,4, oranında artırdıklarını kaydetti.

Şimşek, gelecek yıl bütçesinin , engelli yurttaşların evde bakım desteği ödeneklerini yüzde 49,5, engellilere eğitim desteği ödeneklerini yüzde 7,3 oranında artırdığını da söyledi. Şimşek, 2010'da eğitim masrafları karşılanan özürlü öğrenci sayısının da 220 bine ulaşacağını bildirdi.


En büyük bütçe eğitime

2010 bütçesinde eğitime ve sağlığa ayrılan kaynağın artırıldığına da dikkati çeken Şimşek, şöyle konuştu:
''2002 yılında 7,5 milyar TL olan Milli Eğitim Bakanlığı bütçesini 2010 yılında 28,2 milyar liraya çıkardık. Bu bütçeyle Bakanlık, en büyük bütçeye sahip icracı bakanlık olma özelliğini sürdürmektedir.

Yine Sağlık Bakanlığına ayırdığımız bütçeyi de yüzde 12 oranında artırdık. 2002 yılında kamu kesimi tarafından yapılan toplam sağlık harcaması 9,9 milyar lira iken bu rakam 2009 yılında 36,4 milyar TL'ye ulaşmış olacak. 2010 yılında kamu kesimi tarafından yapılacak toplam sağlık harcamasının 37,5 milyar TL'ye ulaşacağını tahmin ediyoruz.

2010 üniversitelere personel ve kaynak desteği sağlayan bir bütçedir. Üniversitelere ilave 7000 adet atama izni veriyoruz.''


Sağlık ve sosyal güvenlik

2010 yılında aile hekimliği uygulamasını ülke geneline yaygınlaştırdıklarını bildiren Şimşek, kamu personeline sağlık hizmetlerinin SGK tarafından sunulacağını ve bunun için anılan kuruma sağlık primi ödemesine başlanacağını belirtti.

Sağlığa erişimi kolaylaştıran politikalar sonucunda birinci basamakta muayene edilen kişi sayısı 2002 yılında 74 milyon iken, yüzde 170'lik bir artışla bu rakamın 2009 yılında 200 milyona ulaşacağına işaret eden Şimşek, ''2010 yılında aile hekimliği sisteminin ülkemizin tamamında uygulanacak olması ile birlikte, birinci basamak sağlık hizmetlerinden yararlanan kişi sayısında önemli ölçüde artış bekliyoruz. McKinsey'in yaptığı bir çalışmaya göre Türkiye sağlıkta kapsam ve hizmetlere erişimde Avrupa'nın en gelişmiş ülkelerini bile geride bırakmıştır'' diye konuştu.

Yapısal reformlar

Maliye Bakanı Şimşek, konuşmasında 2010 yılında hükümet tarafından gerçekleştirilmesi öngörülen bazı yapısal reformları da şöyle sıraladı:

-Mali kural uygulamasına geçilecek.
-Kamu harcamaları öncelikli alanlara yönlendirilecek.
-Kamu yatırımları önceliklendirilerek etkinleştirilecek.
-KİT'lerde yeni bir yönetişim modeli hayata geçirilecek.
-Yatırımların finansmanında kamu-özel işbirliği modellerinin kullanımı yaygınlaştırılacak.
-Sağlık hizmetleri ve harcamaları etkinleştirilecek.
-5018 sayılı Kanunla uyumlu yeni Sayıştay Kanunu çıkarılacak.
-Mali saydamlık ve mali raporlama geliştirilecek.
-Vergi kayıp ve kaçağı azaltılacak.
-Özelleştirmelere devam edilecektir.
-Kamunun elektrik dağıtımı ve şeker üretimi alanlarından tamamen çekilmesi telekomünikasyon ve liman işletmeciliğindeki payının ise azaltılması hedefleniyor.
-Kuruluşları tamamlanan kalkınma ajansları faaliyete geçirilecek.
-Devlet yardımları şeffaflaştırılacak ve etkinleştirilecek.
-Esnek istihdam biçimleri yaygınlaştırılacak.
-Yeni üniversitelerin beşeri ve fiziki altyapıları güçlendirilerek büyüme sürecine katkıları artırılacak.
-Kaçakçılıkla mücadele etkinleştirilecek.
-İstanbul Finans Merkezi Projesi uygulamaya konulacak.
-Avrupa Birliği müktesebatına uyumun gerekli kıldığı düzenlemelere devam edilecek.