Atatürk, 'yeminden' de silindi

AKP, TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na “başkanlık sistemi”nin ayrıntılarına yer verdiği “yürütme” bölümünü sunmazken “yasama” ile ilgili bölüm önerilerinde “cumhurbaşkanı” yerine “başkan” ifadesine yer vererek sistemin yasama ayağını da buna göre düzenledi. AKP, mevcut anayasadaki “milletvekili yemini”nden, “laik cumhuriyet, Atatürk ilke ve inkılapları” ile “büyük Türk milleti” ifadelerini çıkarırken CHP; parti grubundan gelen tepki üzerine yemin metnini revize ederek “Türk milleti” ifadesine yer verdi.

TBMM Anayasa Yazım Komisyonu, BDP’nin “açlık grevleri” nedeniyle 19 Kasım’a kadar komisyona katılamayacağını bildirmesi üzerine toplanamadı. Ancak BDP’nin de “yasama” bölümüne ilişkin önerilerini sunması üzerine, siyasi partilerin önerileri de diğer partilerdeki komisyon üyelerine iletildi.

 

AKP’nin önerileri

TBMM’de kabul edilen yasaları başkan onaylayacak. TBMM’nin tatilde olduğu dönemde ülkeye yönelik ani bir saldırı olduğu takdirde TSK’nin kullanımına başkan karar verecek. Başkan tatil döneminde Meclis’i doğrudan doğruya toplantıya çağırabilecek. Başkan onaylamadığı yasaları yeniden görüşülmek üzere TBMM’ye geri göndererebilecek. Ancak geri gönderilen yasanın 330 milletvekilinin oyuyla kabulü durumunda başkan 1 hafta içinde yasa olarak yayınlamak durumunda kalacak. Yasa değişikliklerini milletvekilleri önerebilecek.

 

Türk yerine TC ifadesi

“Türk” ifadesi geçen her yerde “Türkiye Cumhuriyeti” ifadesi kullanıldı. Milletvekilliğinin düşmesi durumunda yedek milletvekilleri gelecek. Seçilme yaşı 18 olacak. AKP’nin önerisinde, milletvekili yemininden mevcut anayasadaki “laik cumhuriyet, Atatürk ilke ve inkılaplarına” bağlılık ifadeleri çıkarıldı.

CHP’nin önerilerine göre ise milletvekilleri mal bildiriminde bulunacak ve bu kamuoyuna açıklanacak. Milletvekilleri vekillik dışında hiçbir ücretli veya ücretsiz işte çalışamayacak. Seçimden önce veya sonra suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili Meclis kararı olmadan tutuklanamayacak, gözaltına alınamayacak. Ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçüstü hali dışında TBMM üyeleri tutuksuz yargılanabilecek. Cumhurbaşkanı TBMM tarafından 7 yıllığına seçilecek.

 

CHP yemini revize etti

CHP, milletvekili yeminindeki “büyük Türk milleti” çıkarılması yönündeki önerisinin parti içinde tartışma yaratması üzerine bu önerisinde değişikliğe gitti. CHP’nin yeniden sunduğu öneride, mevcut anayasadaki büyük ifadesi çıkarılmakla birlikte “Türk milleti” ifadesi korundu.

MHP’nin önerilerine göre, temel hak ve özgürlükler ile ilgili düzenlemeler KHK ile yapılamayacak. Milletvekilleri, TBMM kararı olmadıkça sorgulama, gözaltı, arama ve tutuklama kararı verilemeyeceyek. Terör suçları ile suçüstü halinde ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlar dokonulmazlık kapsamı dışında olacak.

BDP’den sivil toplum önerisi

BDP önerilerine göre, TBMM bünyesinde “sivil toplum destek büroları” oluşturulacak. Milletvekili sayısı 600’e çıkarılacak. Ağır ceza mahkemesinin göre-vine giren suçlarda suçüstü hali ile cinsel istismar, kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet, milletvekilliği dokunulmazlığı dışında olabilecek. Dokunulmazlık dışındaki suçlardan dolayı milletvekili tutuksuz yargılanacak. Ayrıca kayıtlı 300 bin seçmen TBMM’ye yasa önerisi verebilecek.

 

ABD elçiliği yakın takipte

Anayasa çalışmalarını yakından izleyen ABD Büyükelçiliği, başkanlık sistemiyle ilgili CHP’nin nabzını yokladı. Elçilik yetkilileri, CHP’li Anayasa Uzlaşma Komisyonu üyesi Atilla Kart’ı ziyaret etti.

 

Öcalan’a Meclis yolu mu?

Kamu hizmeti yasaklı olanlar, devlet sırlarını açığa vurma, terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar affa uğramış olsa bile milletvekili seçilebilecek. Bölücülük ve rejime karşı işlenen suçlar da artık dokunulmazlık kapsamında olacak ve Meclis kararı olmaksızın bu suçları işleyen milletvekilleri, üyelikleri sona erene kadar bu suçtan yargılanamayacak. Önerinin yasalaşması durumunda “tutuklu vekil” sorunu da çözülmüş olacak.