Alzheimer'ın en önemli nedeni

Son yıllarda görünme oranlarında büyük artış yaşanan bir hastalık, Alzheimer… Yoğun ve stresli iş hayatı, yaşam süresinin uzaması ve genetik faktörler hastalığın artmasına neden olan etkenlerin başında yer alıyor.

Hafif unutkanlıklarla başlıyor ve zaman içerisinde kişiyi hiçbir işini tek başına yapamayacak hale getiriyor. Son yıllarda görünme oranlarında büyük artış yaşanan bu hastalık, Alzheimer… Yoğun ve stresli iş hayatı, yaşam süresinin uzaması ve genetik faktörler hastalığın artmasına neden olan etkenlerin başında yer alıyor.

Alz­he­ime­r’­da ha­fı­za­yı kon­trol eden nö­ron­lar baş­ta ol­mak üze­re, be­yin­de­ki tüm nö­ron­la­rı et­ki­le­yen pro­te­in plak­la­rı ge­li­şi­yor. Bu plak­lar nöronla­rın ya­vaş ya­vaş ölü­mü­ne ne­den ola­rak unut­kan­lık­la baş­la­yan bir­çok so­ru­nun ya­şan­ma­sı­na ne­den olu­yor. Nö­ro­lo­ji Uz­ma­nı Dr. Ne­ba­hat Bi­li­ci Alz­he­ime­r’­da ya­şa­nan so­run­la­rı şöy­le özet­le­di:

- Ki­şi­de yü­rü­tü­cü iş­ler bo­zu­lu­yor. Yü­rü­tü­cü iş­lev­ler bo­zul­du­ğun­da has­ta na­sıl gi­yi­ne­ce­ği­ni ye­mek yi­ye­ce­ği­ni, yı­ka­na­ca­ğı­nı ve hat­ta yürüyeceği­ni unu­tu­yor. Bu iş­lev­ler için yar­dı­ma ih­ti­yaç du­yu­yor.

-Za­man-me­kan al­gı­sı kay­bo­lu­yor. Has­ta za­ma­nı, gü­nü, ayı, yı­lı ta­kip ede­mez du­ru­ma ge­li­yor. Me­ka­nı ta­nı­ya­mı­yor ve ne­re­de ol­du­ğu­nu bilemi­yor.

- Dil fonksiyonlarını kaybediyor. Dil-konuşma becerisi geriliyor, sosyal iletişim zayıflıyor. Kelime hazinesi azalıyor. İlerleyen durumlarda anlamsız kelimeler-cüm­le­ler ku­ru­yor ve za­man­la hiç ko­nu­şa­maz du­ru­ma ge­li­yor.

STRES VE UZUN ÇALIŞMA SAATLERİ RİSKİ ARTIRIYOR

Yo­ğun stres­li ve uzun ça­lış­ma sa­at­le­ri­ne sa­hip iş­ler­de uzun sü­re ça­lı­şan­lar­da Alz­he­imer ris­ki­nin arttığı yapılan çalışmalar sonucunda tespit edilmiştir. Bu kişilerde strese bağlı primer bellek bozulmadan dikkat bozuluyor. Buna bağlı olarak da unutkanlık yakınmaları oldukça genç yaşta ortaya çıkıyor. Dikkat toparlanamadığında öğrenme güçlüğü ve bel­lek­te prob­lem var­mış­ça­sı­na ha­fı­za ku­sur­la­rı ya­şa­nı­yor.

STRESİ YOK EDEMİYORSANIZ MÜCADELEYİ ÖĞRENMELİSİNİZ

Gü­nü­müz­de ça­lış­ma ha­ya­tı­nın stre­sin­den ka­ça­bil­mek ma­ale­sef müm­kün de­ğil. Ya­pıl­ma­sı ge­re­ken ise stres­le mü­ca­de­le­yi öğ­ren­mek ve bu şe­kil­de bey­ni de­şarj ede­bil­mek. Bu da spor, ma­ne­vi yö­nün ge­liş­ti­ril­me­si ve sos­yal den­ge­nin ku­rul­ma­sı ile müm­kün olu­yor. Mad­de ile sü­rek­li te­mas in­sa­nı yo­ru­yor. Far­kın­da­lı­ğı sağ­la­mak için do­ğa ile te­mas et­mek, do­ğa spor­la­rı yap­mak ve gü­neş­len­mek mut­lu­luk ve­ren hor­mon­la­rın sa­lı­nı­mı­nı art­tı­ra­rak ra­hat­la­ma­yı sağ­lı­yor. Ma­ne­vi yö­nün ki­şi­sel inanç­lar doğ­rul­tu­sun­da ge­liş­ti­ril­me­si ve iç dün­ya-dış dün­ya den­ge­si­nin sağ­lan­ma­sı ki­şi­nin ken­di­si­ni çok da­ha iyi his­set­me­si­ne ne­den olu­yor. İn­san­lar­la di­ya­log için­de ol­mak da duy­gu­sal de­şarj sağ­lı­yor. Uz­man­la­ra gö­re ar­ka­da­şı­nız­la dert­leş­mek en iyi te­ra­pi şe­kil­le­rin­den bi­ri­dir.

BU ÖNERİLERE UYUN, RİSKİ AZALTIN

Eği­tim dü­ze­yi­ni­zi ar­tı­rın: En­te­lek­tü­el dü­ze­yin yük­sel­til­me­si, be­yin­de zi­hin­sel ye­dek ka­pa­si­te­yi art­ı­ra­rak, Alz­he­ime­r’­a kar­şı sa­vun­ma oluşturu­yor. Spor ya­pın: Spor­tif bir ya­şam Alz­he­imer ris­ki­ni azal­tı­yor. Spor sı­ra­sın­da stres hor­mon­la­rı­nın ha­fı­za üze­rin­de­ki olum­suz et­ki­le­ri bas­kı­la­nı­yor, da­mar has­ta­lık­la­rı ris­ki aza­lı­yor ve tok­sik mad­de atı­lı­mı ar­tı­yor. Tüm bu et­ken­ler Alz­he­imer ris­ki­ni azal­tı­yor. Sos­yal­le­şin: Sos­yal­leş­me, in­san-do­ğa ve hay­van­lar­la te­mas, in­san­la­rın zih­ni kul­lan­ma ka­pa­si­te­si­ni, dil be­ce­ri­si­ni ve far­kın­da­lı­ğı­nı ar­tı­ra­rak Alz­he­ime­r’­a kar­şı ko­ru­yu­cu et­ki sağ­lı­yor. Ha­zır gı­da­dan uzak du­run: Kat­kı mad­de­si içe­ren ha­zır gı­da­la­rın tü­ke­til­me­si ise bey­ne za­rar ve­re­rek Alz­he­imer ris­ki­ni ar­tı­rı­yor.

HER UNUTKANLIK ALZHEİMER DEĞİLDİR

Nö­ro­lo­ji Uz­ma­nı Dr. Ne­ba­hat Bi­li­ci, Alz­he­ime­r’­ın unut­kan­lık­la baş­la­yan bir has­ta­lık ol­du­ğu­na an­cak her unutkan­lı­ğın Alz­he­imer ol­ma­dı­ğı­na dik­kat çe­ker­ken, “Alz­he­ime­r’­da ha­fı­za­yı kon­trol eden nö­ron­lar baş­ta ol­mak üze­re, be­yin­de­ki tüm nöronları etki­le­yen pro­te­in plak­la­rı olu­şu­yor. Son­ra­sın­da da has­ta gün­lük iş­le­ri­ni ken­di ba­şı­na ya­pa­maz, za­man me­kan al­gı­sı­nı ku­ra­maz ha­le ge­li­yor. Hat­ta za­man içe­ri­sin­de ko­nuş­ma ye­ti­si­ni da­hi kay­be­di­yo­r” de­di.