AKP'nin anayasa paketi hazır

Yeni bir kapatma davasıyla karşılaşmak istemeyen, türban gibi düzenlemelerin Anayasa Mahkemesi’nden dönmesini engellemek isteyen AKP, anayasa değişikliği paketini bu kaygıları üzerine kuruyor. AKP’nin hazırladığı yaklaşık 20 maddelik anayasa paketi taslağında, siyasi partilerin kapatılmasının Venedik kriterlerine bağlanması, Anayasa Mahkemesi’nin yapısının tamamen değiştirilmesi öngörülüyor. Pakette, bunların dışında kadına pozitif ayrımcılık, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün görev süresinin 7 yıl olması ve ikinci kez de seçilebilmesi, yerel seçimlerin sonbahara kaydırılması gibi düzenmeler de yer alıyor. YAŞ ve HSYK’nin kararlarının yargı denetimine açılmasına ilişkin düzenlemelerin pakette yer alıp almayacağı tartışılırken, pakete son şeklini Başbakan Tayyip Erdoğan verecek.

AKP, anayasa değişikliği paketi üzerindeki çalışmaları büyük oranda tamamladı. Yaklaşık 20 maddelik bir paket taslağı hazırlayan AKP, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın onay vermesinin ardından paketi siyasi partilerin görüşüne sunacak. Anayasa Mahkemesi’nin yapısı, siyasi partilerin kapatılması, Gül’ün görev süresiyle ilgili düzenlemeler Erdoğan’ın kararından sonra netleşecek. Pakette yer alması planlanan değişiklikler şöyle:

Pozitif ayrımcılık: Anayasanın “kanun önünde eşitlik” başlıklı 10. maddesinde “Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir” fıkrasına “Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılamaz” tümcesi eklenecek. Maddeye ayrıca, yaşlılar, çocuklar ve özürlülerle ilgili pozitif ayrımcılık yapılabileceğine ilişkin fıkra eklenecek.

İnsan onuru: “Temel hak ve hürriyetlerin niteliği” başlıklı 12. maddeye, “insan onuruna dokunulamaz” tümcesi eklenecek.

Kişisel verilerin korunması: “Kişi hürriyeti ve güvenliği” başlıklı 19. maddesine, kişisel verilerin korunması ve güvence altına alınmasına ilişkin bir hüküm getirilecek.

Yurtdışı yasağına mahkeme koşulu: “Yerleşme ve seyahat hürriyeti” başlıklı 23. maddeye “kişilere getirilen yurtdışı yasağının ancak mahkeme kararıyla verilebileceği” hükmü eklenecek. Böylece, kamu idaresinin kararıyla kişilere yurtdışı yasağı konması engellenecek.

Kamu denetçiliği: Anayasaya “kamu denetçiliği kurumu” oluşturulmasına ilişkin bir madde eklenecek.

Siyasi partilerin kapatılması: “Siyasi partilerin uyacakları esaslar” başlıklı 69. madde yeniden düzenlenerek, siyasi partilerin kapatılmasına Venedik kriterleri getirilecek.

Buna göre odak tanımı değişecek. Şiddete ve teröre karışmadığı sürece hiçbir parti kapatılmayacak. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın kapatma davası açmasının önüne geçecek formül üzerinde çalışılıyor. Bunun için siyasi partilere kapatma davası açabilmek için TBMM’nin veya belirlenecek bir kurulun onay vermesi koşulu getirilmesi planlanıyor.

Türkiye milletvekilliği: Anayasanın “Cumhuriyetin temel organları” bölümüne “Türkiye milletvekilliği” ya da başka bir ifadeyle 100 milletvekilinin partilerin aldıkları oy oranına göre dağıtılmasını öngören bir madde getirilecek.

Anayasa Mahkemesi’nin yapısı: Anayasa Mahkemesi’yle ilgili olarak “mahkemenin kuruluşu” başlıklı 146, “üyeliğin sona ermesi” başlıklı 147, “görev ve yetkileri” başlıklı 148, “iptal davası” başlıklı 150, “dava açma süresi” başlıklı 151, “anayasaya aykırılığın diğer mahkemelerde ileri sürülmesi” başlıklı 152, “Anayasa Mahkemesi’nin kararları” başlıklı 153. maddeleri değiştirilecek. Bu kapsamda, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı getirilmesi, mahkemenin üye sayısının arttırılarak bir kısmının TBMM tarafından seçilmesi, yapısının iki daire olarak yeniden düzenlenmesi, mahkemenin türban düzenlemelerinde olduğu gibi anayasa değişikliklerini iptal edemeyecek şekilde denetim yetkisinin sınırlandırılması gibi düzenlemeler üzerinde duruluyor.

Geçici maddeler: Anayasaya geçici maddeler eklenerek Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün görev süresinin 7 yıl olması ve eski cumhurbaşkanları da dahil olmak üzere ikinci kez seçilebilmesi, bu parlamentonun görev süresinin 5 yıl olması, yerel seçimlerin bir defaya özgü olmak üzere 4.5 yılda yapılması ve 2014 yılının mart ayı yerine 2013 yılının ekim ya da kasım ayında gerçekleştirilmesine ilişkin düzenlemeler yer alacak.

AKP, bunların dışında YAŞ ile Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) kararlarının yargı denetimine açılması gibi düzenlemelerin pakette yer alıp almayacağını da tartışıyor.

Anayasa Mahkemesi’nin yapısı, siyasi partilerin kapatılması, Gül’ün görev süresiyle ilgili düzenlemelerin Erdoğan’ın kararından sonra netleşeceği belirtiliyor.