Açlık isyanları yolda

Dünya gıda borsalarında önü alınamayan fiyat artışları özellikle yoksul ülkelerde açlık tehlikesini tetiklerken uluslararası otoriteler 2008 sonrasında Arap dünyasının yaşadığı isyanların benzerlerinin patlamasından endişe ediyor. BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), özellikle tahıl fiyatları endeksinde (FAO Cereal Price Index) temmuzda 260 puan ile 2008 Nisanı’ndaki tüm zamanların en yüksek değeri olan 274 puana yaklaşıldığına dikkat çekti. Bunun üzerine, sadece azgelişmişlerin değil reel ücretler düzeyi sürekli gerileyen bazı metropollerin de “açların isyanı”na sahne olabileceği yorumları güç kazandı.

ABD, Rusya ve Hindistan’ı vurdu

ABD’nin yanı sıra Rusya, Doğu Avrupa ve Hindistan’da etkisini sürdüren kuraklık, uluslararası hammadde piyasalarını yaz sonunda daha da olumsuz etkileyecek. Bu ülkelerin ihracatı düşürken tahıl ve yağlı bitki tohumları gibi temel gıda girdilerinde fiyatlar artacak.

Özellikle unlu gıdaların fiyat artışlarının, metropollerde hemen olmasa bile, yoksul ülkelerde derhal toplumsal barışı ortadan kaldıracak bir düzeye ulaşacağı savunuluyor. Nitekim FAO, bu yıl temmuzda temel gıda girdisi olan tarım ürünlerinin 2009 Kasımı’ndan bu yana en yüksek fiyat düzeyine ulaştığına da dikkat çekti.

Kuraklığın ve düşük hasadın sadece fiyatları değil temel gıda ürünlerini satın almakta güçlük çekecek yoksul ülke halklarını da isyanlara teşvik etmesinden korkan FAO uzmanlarına göre, buğday ve mısır üretimindeki gerileme fiyatları tutulamaz noktaya itiyor. Hazırlanan tablolarda, yoksul ülkeler tüketicilerinin, gelirlerinin gelişmiş ülkelerdeki tüketicilerden çok daha büyük bir bölümünü temel gıda ürünlerine ayırdıklarına işaret ediliyor. FAO’ya göre, temmuz endekslerinde gıda ürünleri fiyatlarının yüzde 6.1 oranında yükselişi, küresel kuraklığın tahıl hasatlarını vurmasından kaynaklandı. Buğday ve mısırdaki pahalılaşma durdulamadı.

Bu arada FAO’nun tahıl için hazırladığı bir başka “kısmi endekste” kuraklıkla bağlantılı olarak yüzde 17 arttı. Endeks kapsamında buğday ve mısır fiyatlarındaki çıkış yüzde 25’leri buldu. Süt ve etteki ucuzlama ise bir süre sonra fiyatı artan girdiler nedeniyle tersine dönebilecek. Soya, bitkisel yağlar ve şekerdeki fiyat artışı da sürüyor.