Türkiye'nin yasaklanan kitapları

2010 yılı verilerine göre Türkiye´de 2000-2005 yılları arasında 284 kitap hakkında toplatma kararı verildi. Bu kitapların 47´sinin yasağı kalktı. İşte Türkiye'de yasaklanan kitaplardan bazıları... (Kaynak: Özgünduruş)

Elif Şafak’ın Türk ve Ermeni asıllı bir ailenin iç içe geçmiş tarihini anlattığı romanı “Baba ve Piç” hakkında ‘Türk milletini soykırımcı olarak göstermek, Türklüğü aşağılamak’ iddiasıyla dava açıldı. Elif Şafak ve kitabın yayım evinin editörü hakkında soruşturma başlatıldı. Ancak Avrupa Parlamentosu’nun 2006 Türkiye Raporu görüşmelerine dahi konu olan dava beraatle sonuçlandı.

2008’in mart ayında basılan Nedim Gürsel’in “Allah’ın Kızları” adlı romanı, gelen şikâyetler üzerine, temmuz ayında ‘halkın sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge bakımından farklı özelliklere sahip bir kesimini, diğer bir kesimi aleyhine kin ve düşmanlığa alenen tahrik’ suçlamasıyla, takipsizlik kararı verilerek sonuçlanan bir soruşturma başlatıldı.

1948 yılında ‘Köy Edebiyatı’nın da çığır açıcısı olarak görülen Mahmut Makal’ın “Bizim Köy” adlı romanına toplatılma kararı alındı. Makal, ‘Anadolu köylerinin ekonomik ve sosyal yapısını kötü göstererek komünizm propagandası yaptığı’ gerekçesiyle 1949 yılında tutuklandı. Makal 1967`de UNESCO tarafından dünya gençliğine örnek insan olarak seçildi.

Şair Yaşar Miraç’ın şiir kitapları da 12 Eylül 1980 sonrasında yasaklanan kitaplar arasında yerini aldı. “Trabzonlu Delikanlı”, “Taliplerin Ağıdı” ve “Gül Ekmek” adlı şiir kitapları yasaklanan şairin kitaplarının yasağı tam yedi yıl sürdü.

Hitler’in başarısız bir darbe girişimi sonucunda hapse girdiği dönemde Landsberg cezaevinde bir dostu tarafından kaleme alınmıştır. Kitapta, Hitler, İkinci Dünya Savaşı´nda on milyonlarca kişinin ölümüne yol açan Nazi rejiminin ideolojik altyapısını hapishanede olduğu yıllarda kaleme aldığı bu kitapta açıklıyordu.

Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Arslan`ın yakalanmalarından idamlarına kadar olan süreci ele alan kitap 1976 yılında yayınlandıktan hemen sonra yasaklandı ve tam 22 yıllık sansürün ardından tekrar 1998 yılında piyasaya sürüldü.

Aşk hikayeleriyle başladığı öykü serüveni, yaşadığı fırtınalı hayat ve kıstırılmışlıkla git gide sertleşmiş, ideolojikleşmiş, sonunda hırçın yaklaşımlarla birlikte başkaldırıya dönüşmüş olan Sabahattin Ali’nin 1947 yılında yayınlandığı son öyküsü Sırça Köşk’te devlete bir başkaldırış olduğu iddiasıyla yayından kaldırıldı.

Ne kadınlar sevdim zaten yoktular / yağmur giyerlerdi sonbaharla bir / azıcık okşasam sanki çocuktular / bıraksam korkudan gözleri sislenir / ne kadınlar sevdim zaten yoktular / böyle bir sevmek görülmemiştir… Dizeleriyle başlayan ‘Böyle Bir Sevmek’ isimli şiirin de yer aldığı 1979 yılında basılan Atilla İlhan kitabı 80 darbesi sonrası yayından kaldırılan ve toplatılan kitaplar arasında yer aldı.

Hemen herkesin çocukluğunda elinden bırakmadığı Alice Harikalar Diyarında kitabının yasaklanma sebebi bir hayli ilginç. Kitap, Çin’de 1931’de hayvan ve insanları aynı düzeyde tanımladığı gerekçesi ve “hayvanlar, insan dilini kullanmamalı" zihniyetiyle yasaklandı.

George Pulitzer’in Paris İşçi Üniversitesi’ndeki öğrencileri tarafından alınan notlara dayanan ve ölümünden sonra (1945) yayımlanan eseri Felsefenin Temel İlkeleri (Principes Élémentaires de Philosophie) Türkiye`de de geniş bir okuyucu kitlesi buldu ve 12 Eylül darbesi sonrasında yasaklanan ilk kitap oldu.

Fikrimin İnce Gülü, Adalet Ağaoğlu`nun hem Almanya ve öteki olmak gerçeğine, hem de sistemin insanı neye çevirebildiği üzerine öncü ve farklı bakışıyla öne çıkan ikinci romanıdır. Roman hakkında, ‘askeri kuvvetleri tahkir ve tezyif (küçük düşürmek)’ suçlamasıyla dava açıldı. Kitap, 1 Haziran 1981 yılında dördüncü basımından sonra toplatılır. İki yıl süren davanın ardından Ağaoğlu aklandı.

Miguel de Cervantes`in hiç eskimeyen, etkisini hiçbir zaman yitirmeyen romanı da bir dönem yasaklılar listesine girdi. Kitap İspanya’da “ hayırseverliği ihmalkâr bir şekilde değersiz kıldığı” kararıyla okunması yasak kitaplar listesine alındı.

6 Mayıs 1931 günü Nâzım Hikmet, yazdığı ilk beş şiir kitabında (835 Satır (1929), Jokond ile Sİ-YA-U (1929), Varan 3 (1930), 1+1=1 (1930), Sesini Kaybeden Şehir (1931) ‘bir zümrenin başka zümreler üzerinde hâkimiyetini temin etmek gayesiyle halkı suça teşvik ettiği’ iddiasıyla mahkemeye sevk edildi.

1985 yılında Pınar Kür’ün “Bitmeyen Aşk” romanının halkın ar duygularını incittiğine karar verilmesi nedeniyle raflardan indirildi. Aynı yıl toplatılma sırası Pınar Kür’ün bu defa “Asılacak Kadın” romanındadır.

Hala Irak, İran, Afganistan, Özbekistan’da gibi ülkelerde yasak olan 1001 Gece Masalları, 1926-1950 yılları arasında toplum ahlak mozaiğini bozabilecek müstehcen satırların yer aldığı gerekçesi ile kitabın okunması ve yayımlanması Amerika’da yasaklandı. 1985’te hemen hemen aynı gerekçelerle İsrail’de de yasaklandı.