Türkiye AB liginde yolsuzluklukta 1. sıraya yükseldi

Türkiye’nin Yolsuzluk Algı Endeksi puanı ve sıralamadaki yeri 2013 yılından beri hızlı bir biçimde gerilemeye devam ediyor. 2017 yılı Endeks sonuçlarına göre, bir puanlık düşüşle 40 puan alan Türkiye, 6 basamak daha gerileyerek 180 ülke arasında 81. sırada yer aldı. Böylece, endekste dört yıl üst üste gerileyen Türkiye, son 5 sene içerisinde 10 puanlık bir düşüşle 28 sıra kaybetti.

Avrupa Birliği ülkeleri ile karşılaştırıldığında Türkiye, 28 üye ülke arasında sonuncu sıraya yerleşti. Türkiye, G20 ülkeleri arasında ise 13. sırada bulunurken, 35 OECD üyesi devlet arasında ise sondan ikinci sırada yer aldı.

Yolsuzluk Algı Endeksi’nde ilk üç sırada Yeni Zelanda (89), Danimarka (88) ve Finlandiya (85) bulunuyor. Endeksin son sıralarında Suriye (14), Güney Sudan (12) ve Somali (9) yer aldı. 2012-2017 yılları arasında Endeks’te en çok puan kaybeden beş ülke; Saint Lucia (-16), Bahreyn (-15), Suriye (-12) Türkiye (-10) ve Gine (-8) oldu.

2017 yılı sonuçları, yolsuzluğa dair algının; hukuk devleti ilkeleri, basın özgürlüğü, sivil toplumun gücü, örgütlenme ve ifade özgürlüğü gibi konularla doğrudan ilgili olduğunu göstermektedir. Bu alanlarda yaşanan ihlaller Türkiye’yi yolsuzluk algısı açısından oldukça riskli bir noktaya taşıyor. Kamu ihale mevzuatına uyulmaması, 200’ün üzerinde değişiklik ve kapsamı genişletilen istisnalarla mevzuatın ve ilgili kurumların işlevini yitirmesi en temel sorunlar arasında bulunuyor. Bir önceki yıl yatırımlar ve kamu hizmet ve alımlarının %40’ı Kamu İhale Kurumu’nun (KİK) kapsamı dışında gerçekleştirilirken, KİK kapsamındaki ihalelerin de %27.7’sinde açık ihale usulünden farklı yöntemler kullanıldı. Buna ek olarak birçok politikacının ve üst düzey kamu görevlisinin yakınlarının, önemi her geçen yıl daha çok anlaşılması gereken liyakat ilkesine aykırı bir biçimde kamu görevlerine atandığına dair çok sayıda bilginin basında yer alması, yolsuzlukla ilgili olumsuz algıyı besleyen unsurlar arasında bulunuyor.

Uluslararası Şeffaflık Örgütü Yönetim Kurulu üyesi ve Uluslararası Şeffaflık Derneği Başkanı E.Oya Özarslan 2017 yılı sonuçlarını değerlendirirken “Türkiye’nin son 5 yılda 10 puan kaybetmesi, Endeks’te 28 ülkenin önümüze geçmesine sebep olmuş, bu da dünyadaki rekabet gücümüzü azaltmaktadır. Hukukun üstünlüğü, şeffaflık ve hesap verebilirlikten başka çıkar yolumuz yok” dedi.

Her ülke için en az 3 uluslararası kurumun yürüttüğü araştırmanın bulgularına dayanarak hazırlanan 2017 Yolsuzluk Algı Endeksi; uzmanların, sivil toplum örgütlerinin ve iş dünyası temsilcilerinin kamu kesimindeki yolsuzluğa dair algılarını yansıtmaktadır. Araştırma metodolojisine göre 0 puan en yüksek yolsuzluk algısına, 100 puan ise en düşük yolsuzluk algısına işaret etmektedir.

Bu yıl, Türkiye’nin puanı belirlenirken bulguları kullanılan 8 araştırma sırasıyla; Global Insight Country Risk Ratings, Bertelsmann Foundation Transformation Index, IMD World Competitiveness Yearbook, Bertelsmann Foundation Sustainable Governance Index, World Justice Project Rule of Law Index, PRS International Country Risk Guide, Varieties of Democracy Project, Economist Intelligence Unit Country Ratings’dir.