Su altı dünyasının eşsiz ilham perileri

İnsan, uçsuz bucaksız hayal gücü olan canlı, hatta kendini dünyanın en zekisi olarak adlandıran, alet yapabilen yegane yaratık. Peki hayatta kalmak için icat ettiğimiz aletleri biz mi tasarladık, doğanın bunda hiç mi payı yok?

cumhuriyet.com.tr

İnsan, uçsuz bucaksız hayal gücü olan canlı, hatta kendini dünyanın en zekisi olarak adlandıran, alet yapabilen yegane yaratık. Peki hayatta kalmak için icat ettiğimiz aletleri biz mi tasarladık, doğanın bunda hiç mi payı yok? SEA LIFE Akvaryum okyanusun derinliklerini ayağımıza kadar getirdi. Akvaryumda; otomobillerden uçaklara, güneş gözlüklerinden mayo tasarımlarına kadar insanoğluna ilham vermiş okyanusun en ilginç canlıları bulunuyor. SEA LIFE Akvaryum binlerce deniz canlısıyla doğanın ilham perilerine ev sahipliği yapıyor

İnsan yaşamını idame ettirebilmek için temel ihtiyaçlarını karşılamak zorunda. Bunun yanında bir de daha fazlasını isteyen egosu… Hep daha ileriye, daha uzağa, daha derine, daha yükseğe diyen insanoğlu binlerce metre yüksekte uçan uçakları kendi mi hayal edip tasarladı? Suda hızla yüzebilmek için palet icat ederken sadece kendi hayal gücünü mü kullandı? İnsanoğluna ilham vermiş binlerce deniz canlısı tüm ihtişamıyla SEA LIFE Akvaryum’da doğanın sanatını bizlere sunuyor.

Peki bizlere ilham veren tasarımların asıl sahipleri kimler? Başına düşen elmayla yer çekimini keşfeden insanoğlu elbette doğadan yardım aldı. Aldığı yardım ona hayaller kurdurdu. Ancak insan aklını kullandı ve hayallerine ulaşacak aletleri kendi yaptı. Köpekbalıkları otomobil ve uçaklara, okyanusun en ilginç yaratıklarından balon balığı güneş gözlüğüne, mercanlar mimariye, natiluslar denizaltılara, yunuslar sonar cihazlarına, balinaların kuyruğu ise paletlere ilham kaynağı oldu. İnsanlara ilham veren deniz canlıları arasında akla hayale gelmeyecek yaratıklar var.

Balon Balığı’ndan kolormatik gözlük Güneydoğu Asya'nın sıcak denizlerinde yaşayan ve çocukların en favori deniz canlılarından biri olan ‘Balon Balığı’ hayatımıza etki eden ilginç bir mekaniğin ilham kaynağı. Kolormatik gözlükler… Balon balığı fazla ışığa maruz kalınca gözlerine bir tür ‘gözlük’ takıyor. 2-3 cm boylarındaki bu balığın gözlerinde fotokromik merceklere benzeyen bir özellik bulunuyor. Bu biyolojik merceklerin rengi aynı insanoğlunun kullandığı kolormatik camlar gibi ışığa göre açılıyor veya koyulaşıyor.

Balon balığı yüksek oranda ışığa maruz kalırsa gözünün kornea (saydam tabaka)’sının kenarlarında bulunan kromatofor isimli boya hücreleri devreye giriyor. Sarı renkli boyayı andıran pigmentler üreten göz sarı filtresi sayesinde adeta bir gözlük takıyor ve daha net görmeye başlıyor. Karanlıkta ise pigmentler kayboluyor ve göz maksimum ışığı alıyor. Bakıldığında insanoğlunun kullandığı kolormatik gözlükler ise tam olarak bu sistemin insan yaşamına bir yansıması olarak görülüyor.

Deniz Süngeri’nden BMW binası Deniz süngerinin iskeleti otomobil markası BMW’nin dev binasının ilham kaynağı. Deniz süngeri cam liflerden, ince iğnemsi yapısıyla ve birbirine geçişli iskeletiyle her türlü denizaltı tehlikesinden korunabiliyor ve çetin deniz şartlarına dayanıyor.

Köpekbalıkları uçakların ve otomobillerin ilham kaynağı Birçok özelliği ve görünüşleriyle çocukların en çok merak ettiği köpekbalıkları, günümüz uçaklarının dümen vazifesi gören kuyruk kısımlarına, 2.Dünya Savaşı’da kullanılan pervaneli savaş uçaklarının tüm kasasına, hatta spor otomobil kasalarına kadar insan yaşamındaki makinelerin pek çoğuna ilham kaynağı oldu.

Giydiğimiz mayoda bile köpekbalıklarının imzası var Yüzme hızı saatte 80 km’ye ulaşabilen köpekbalığının özellikli bir deri yapısı var. Bu sürtünmeyi engelleyen, rahat yüzme sağlayan bir yapı ve mayoların yapımı bu yapıdan esinlenilmiş. Özellikle olimpiyat yüzme yarışlarında kullanıla mayolar yüzücüler için suyun sürtünme direncini en aza indirgeyecek şekilde olmalı. Bu da yüzücülerin köpekbalığı derisi örnek alınarak yapılmış mayoları tercih etmesine neden oluyor. Yapısı köpekbalığı derisine çok benzeyen mayolar dikey reçine şeritleri üstüne köpekbalığı derisindekine benzer bir dokuma şeklinde yapılıyor.

Bu tür mayolar suyun sürtünmesini azaltmak için yüzücüde olabildiğince geniş bir yüzeyi kaplıyor ve vücuda yapışıyor. Köpekbalıkları üzerinde elektron mikroskoplarıyla yapılan araştırmalar sonucunda balığın derisinin şeritlerden oluştuğu görülüyor. Dikey su girdapları ve su spiralleri oluşturan bu şeritler balığın vücuduna suyun daha çok yapışmasını sağlıyor. Bu da suyun direncini düşürüyor. ‘Ribblet Etkisi’ etkisi denen bu özellik son 10 yıldır NASA tarafından araştırılarak mayolar üzerinde uygulanıyor.

Göklerin vatozu 1.4 milyar dolarlık ‘Hayalet Uçak’ Vatozlar estetik yapıları ve manevra kabiliyetleriyle denizlerin en iyi avcılarından. Geniş yüzgeçleri ve yassı yapılarıyla suda adeta uçan deniz canlıları dünyanın en başarılı uçak tasarımlarından ‘Hayalet uçak’lara ilham kaynağı olmuş. Amerikan savaş sanayinin tek bir tanesine 1.4 milyar dolar harcadığı B-2 Bombardıman Uçağı tasarımına bakıldığına gökyüzünde yüzen dev bir vatoza benziyor.

SEA LIFE Akvaryum’da ziyaretçiler gezileri sırasında doğanın insanlara nasıl ilham verdiğini gözleriyle görüyor. Ziyaretçiler okyanus tünelinde yürürken başlarının üzerinden geçen dev vatozların Amerikan hayalet uçaklarına, köpekbalıklarının savaş uçaklarına, pahalı spor arabalara ve daha birçok canlının bilime nasıl hayat verdiğini canlı canlı görerek anlıyor.