Ekim Devrimi'nin 100. yılında devrime çağıran afişler

Ekim Devrimi'nin 100. yıldönümü tüm dünyada emekçiler tarafından kutlanmaya başlanırken, kitleleri devrime çağıran posterleri BBC Rusça derledi. İşte Rusya Çağdaş Tarih Müzesi Güzel Sanatlar Direktörü Vera Panfilova’dan en beğendiği 10 poster...

Özgürlüğün Bedeli: Boris Kustodiev’in ünlü resminde elinde silahla bir Rus askeri, halkı Birinci Dünya Savaşı için devlete borç vermeye davet ediyor. Şubat 1917’de hazırlanan bu posterdeki asker, Ekim 1917’ye kadar her posterde kullanıldı.

Devrimci zamanlar: Moskova’daki Voskresenskaya Meydanı ve kentin parlamento binası Mart 1917’de devrimci eylemlerin odak noktası olmuştu. Bu ‘olay posteri’ insanların “yeni bir çağın başlangıcı” olarak gördükleri devrim hakkındaki coşku ve beklentilerini betimliyor. Bütün bunlar, devam etmekte olan savaşa rağmen gerçekleşmişti.

Liderler: Bu aslında bir poster değil, bir broşür. Üzerindeki adamlar dönemin etkili siyasetçileri, Geçici Hükümet üyeleri. Duma Başkanı Mikail Rodzianko broşürün ortasında yer alıyor. Hükümetin ilk sosyalisti ve gelecekte lideri olacak Aleksander Kerensky de sol alt köşede. Tepede ise silahlı adamların ellerindeki pankartlarda şu iki slogan yazıyor: “Toprak ve Özgürlük!”, “Haklarınızı yalnızca savaşarak kazanırsınız!”

Değişen rüzgarlar: Bu poster yazar Maksim Gorki tarafından kurulan solcu yayınevi Parus tarafından hazırlandı. Onların posterleri genellikle Vladimir Mayakovski ve Aleksey Radakov gibi ünlü şairler ve sanatçılar tarafından yaratılırdı. Tepedeki resimde burjuvaziyi savunan bir asker resminin altında “Eskiden askerin savunduğu buydu” yazıyor. Alttaki resimde ise devrim sonrasından görüntüler var. Ellerinde “Toprak ve özgürlük!”, “Demokrasi ve cumhuriyet!” ve “Özgürlük!” sloganları tutan kişilerin altında “Askerin bugün savunduğu” yazıyor.

Doğan güneş: Çar İkinci Nikolay’ın tahtı bırakmasıyla birlikte Geçici Hükümet başa geldi. Bu posterin adı “Halkın zaferi”. Posterde dizlerinin üstüne çökmüş Çar Nikolay, devrimci güçleri simgeleyen bir asker ve bir işçiye tacını veriyor. Arka planda ise Duma vekillerinin toplandığı Tauride Sarayı yer alıyor. Tepesinde de doğan bir güneş var: Özgürlüğün simgesi. Bu simge, bu dönemin posterlerinde sıklıkla yer alıyordu.

Sosyal piramit: - Bu Parus’un bastığı bir diğer Mayakovski-Radakov işbirliği. Posterin tepesindeki Çar Nikolay’ın kaftanının altında toplumun tüm kesimleri yer alıyor. Posterde her bir katman şu ifadelerle betimlenmiş: “Biz sizi yönetiriz. Biz sizin için dua ederiz. Biz sizi yargılarız. Biz sizi koruruz. Biz sizi besleriz. Çiz de çalışırsınız.” 1917 yazının en popüler fıkraları, ruhban sınıfı ve monarşi karşıtı, özellikle de Çar Nikolay ve eşiyle dalga geçen fıkralardı.

Seçim kampanyası gezisinde: 1917 baharında Rusya’daki ilk genel seçim kampanyası düzenleniyordu. Hep zorlu hem de tarafların taviz vermeye yanaşmadığı bir kampanya dönemiydi. Onlarca farklı örgüt rekabet etse de aralarında en büyü Sosyalist Devrimci Parti’ydi. Onların posterinde şu ifadeler yer alıyordu: “Yoldaşlar! Kurucu Meclis’in açılış gününde eylem yapmaya hazırlanın!”

“Demokrasi anarşiyi yenecek!”: Bu poster, Anayasal Demokrat Parti’ye (Kadet) ait. Hayvansı ve mitolojik imgeleri kullanan Kadet, anarşiyi dev bir yeşil kertenkeleyle temsil ederken demokrasi de beyaz bir at üzerindeki şövalye olarak betimlenmiş.

Zincirleri kırmak: Sosyalist Devrimci Parti’nin işçi ve köylülere hitap eden posteri basitti: “Sosyalist Devrimci Parti – Haklarınızı yalnızca savaşarak kazanırsınız!” Ustaca yürüttükleri kampanyada zafere “Toprak ve özgürlük!”, “Zincirleri kırın ve bütün dünyayı özgürleştirin” gibi sloganlarla ulaştılar.

Partiye sonradan katılanlar: Bolşevikler (RSDLP) poster yarışına katılmakta geç kalmıştı. 1917 seçim kampanyasında kullandıkları posterde yalnızca “RSDLP listesine oy verin” ifadeleri yer alıyordu. Fakat Kasım 1917’de çatışmalar başlayınca poster yarışında hızla ilerlediler. Mayakovski ve Radakov’un da dahil olduğu bir grup Sovyet sanatçısı ünlü Okna ROSTA (ROSTA pencereleri) markasını yarattı. Posterler basit, mesajları kısa, keskin ve netti. Okna ROSTA, sonraki süreçte Sovyet propagandasının en başarılı örneklerini üretti ve küresel ölçekte tanınan klasik bir tasarıma dönüştü.