AKP ektiğini biçiyor... Bu hale nasıl geldik?

AKP hükümeti Türkiye’de ektiği rüzgârın fırtınasını Avrupa’da biçti. Türkiye’nin AKPM tarafından 13 yıl sonra yeniden denetlemeye alınmasının en büyük nedeni olarak gösterilen OHAL uygulamalarından kaynaklı sorunlara ilişkin rakamlar 9. ayında yüz binlerle ifade edildi.

103 bin adli işlem, 71 bin gözaltı, 41 bin tutuklama, 35 bin adli kontrol; 139 bin idari işlem, 99 bin ihraç kararı verildi. 160’a yakın medya kuruluşunun kapısına kilit vuruldu, 159 gazeteci tutuklandı. Siyasi partilerin, sendikaların, sivil toplum kuruluşlarının rakamlarına yansıyan rakamlar “OHAL mağduru” kitlesinin yaratıldığı gösterirken; Saray ve hükümet itirazlara hep kulak tıkadı. Avrupa’nın itirazlarının önüne geçmesi adına, mağdurların iç hukuk yolunda hakkını araması için kurulan OHAL komisyonu bile 3 aydır çalışmaya başlayamadı. CHP, İnsan Hakları Ortak Platformu, KESK, DİSK, Tüm Bel Sen, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, basın meslek örgütlerinin yayımladığı raporlara göre 9 ayı geçen OHAL uygulamasının bilançosu şöyle:

22 KHK yayımlandı

* Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu 22 OHAL KHK’si yayımladı. Meclis gündemine alınan OHAL KHK’lerinin sadece 5’i görüşülüp onaylandı. * 103 bin 850 şüpheli hakkında işlem yapıldı. 71 bin 274 kişi gözaltına alındı. 41 bin 325 kişi darbe soruşturmaları kapsamında tutuklandı. 35 bin 495 kişi adli kontrol şartı ile serbest bırakıldı. * Gözaltı süresi 30 güne çıkarıldı ancak daha sonra 7 güne indirildi. Gözaltında avukata erişim 5 gün süreyle engellendi. En az 140 bin kişinin pasaportu iptal edildi. * 139 bin 356 kamu görevlisi hakkında idari işlem başlatıldı. 99 bin 713 memur kamudan ihraç edildi. Bunlardan sadece bin 146’sı göreve iade edildi. İade edilme oranı yüzde 1.15 olarak hesaplandı.

Öğrenciler öğretmensiz

* 45 bin 678 öğretmen meslekten çıkarıldı ya da açığa alındı. 33 bin 55 öğretmen ihraç edildi. 21 bin özel okul öğretmeni memuriyetten çıkarıldı. Böylece en az 1.5 milyon öğrenci öğretmensiz kaldı.

Hoca kıyımı

* 112 üniversiteden 4 bin 811 akademisyen için ihraç kararı verildi. ‘Bu Suça Ortak Olmayacağız’ bildirisine imza atan akademisyenlerden 312’si ihraç edildi. * 15 üniversite kapatıldı. * Kapatılan yükseköğretim kurumlarında görev yapan 2 bin 805 akademisyen işsiz kaldı. Başka üniversitelerde görev almaları engellendi, dolaylı olarak ihraç edilmiş sayıldı. Kapatılan üniversitelerde eğitim alan 64 bin 533 öğrenci başka üniversitelere nakledildi. * Yurtdışında öğrenim gören 226 öğrencinin bursu iptal edildi. 26 öğrenciye daha sonra burs bağlandı.

4. güce tırpan

* 178 medya kuruluşu kapatıldı. 20’sinin yeniden faaliyet göstermesine izin verildi. * 159 gazeteci ve medya çalışanı tutuklandı. * 2 bin 380 gazeteci işsiz kaldı.

Sivil topluma darbe

* KHK’ler kapsamında FETÖ’ye ait olduğu düşünülen 35 sağlık kuruluşu, 1061 öğretim kuruluşu, 800 yurt, 223 kurs etüt merkezi, 129 vakıf, 1125 dernek, 15 üniversite, 19 sendika kapatıldı. * 375 dernek kesin olarak kapatıldı.

Haritanın sağı

* Demokratik Bölgeler Partili 103 belediyenin 82’sine kayyım atandı. 85 belediye eş başkanı tutuklandı. Belediyelere bağlı 2 bin 22 çalışan ihraç edildi veya kovuldu. 585 belediye personeli açığa alındı. Belediyelerin yanı sıra 27 Ocak’ta Güneydoğu Anadolu Belediyeler Birliği’ne bile kayyım atandı.

4. partinin OHAL’i

* Meclis’te grubu bulunan 4. parti HDP’nin neredeyse her kademesindeki yöneticisine OHAL koşulları uygulandı. Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da aralarında bulunduğu 12 vekil tutuklandı. Tutuklu bulunan Yüksekdağ’ın vekilliği de düşürüldü. Neredeyse her gün bir HDP milletvekili gözaltına alınıp, kısa süre sonra serbest bırakıldı. 28 HDP il başkanı 89 ilçe eşbaşkanı an itibarıyla cezaevinde. Kampanyayı böyle bir atmosferde yürüttük. 750 il ve ilçe yöneticisi tutuklandı.

Hayır OHAL’i

* OHAL koşulları anayasa değişikliği referandumuna yönelik hayır kampanyası yürütenlere de yöneltildi. “Hayır” diyenlere ilişkin yapılan 231 tehdit, baskı, hakaret, hedef gösterme ve saldırı gerçekleşti. 330 “hayır”cı gözaltına alındı, bunlardan 3’ü tutuklandı.

En büyük holding: TMSF

* 609 şirket TMSF’ye devredildi. Bunların dışında, KHK ile kapatılan eğitim ve sağlık kuruluşlarını işleten 332 şirket ticaret sicilden doğrudan silindi.

Mağdurlar oyalanıyor

* 23 Ocak tarihli KHK ile kurulan OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu, binlerce OHAL mağduru için “etkili bir iç hukuk yolu olacağı” ifadesi ile umut ışığı olarak anlatıldı. Komisyonun üyelerinin 23 Şubat’a kadar belirlenmesi gerekiyordu. Ancak komisyon, KHK’nin tanıdığı 1 aylık süre de dahil, 3 aydır kurulamadı.

Toplumsal sonucu intihar

* OHAL döneminde tamamı erkek 27 kişi intihar etti. İntihar vakalarında ilk sırada emniyet çalışanları yer aldı. Emniyeti, öğretmenler izledi. İntiharların yaklaşık yüzde 20’si cezaevlerinde yaşandı. KHK’lerle ihraç edilen 5 bin kişinin katıldığı ankette 101’i kadın 314 kişinin kendi yaşamına son verme eğiliminde olduğu belirlendi.