Erdoğan’ın tarihi u dönüşleri... Ne dedi, ne yaptı?
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın daveti üzerine Türkiye'ye resmi bir ziyarette bulundu. Söz konusu ziyaret, Erdoğan'ın geçmişte, "Mısır'daki darbenin mimarı ve idam edilen eski cumhurbaşkanı Mursi'nin katili" olarak gördüğü Sisi'ye yönelik sözlerini akıllara getirdi. Cumhuriyet.com.tr, Erdoğan’ın siyaset yaşamı boyunca dış politikada yaptığı 'u dönüşlerini' derledi.
Dış Haberler Servisi
"KATİL SİSİ" DEMİŞTİ...
NE DEDİ: Cumhurbaşkanı Erdoğan 13 Mart 2019'da yaptığı bir konuşmada, "Beni Sisi'yle barıştırmak isteyenler var. Asla kabul etmiyorum, etmem de" ifadelerini kullanmıştı. Erdoğan, bununla da kalmamış ve Sisi için, “Sen ülkende demokrasi katilisin. Sisi, sen böyle bir katilsin” ifadelerini kullanmıştı. Bu süreçte Türkiye ile Mısır arasındaki tüm diplomatik ilişkiler kesilmişti.
NE YAPTI: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Eylül 2023'te Katar'ın başkenti Doha'da, Dünya Kupası'nın açılışında liderlere verilen resepsiyonda, daha önce 'zalim', 'firavun', 'darbeci', "Onunla aynı masaya oturmam" dediği, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ile selamlaşıp tokalaştı. Bunla da kalmadı... Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi'yi 4 Eylül'de (dün) Ankara'da ağırladı.
"ONE MINUTE" KISA SÜRDÜ
NE DEDİ: Erdoğan, 29 Ocak 2009 tarihinde İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen zirvenin son konuşmasında, “kendine daha az konuşma imkânı tanıdığı gerekçesiyle,” moderatör David İgnatius’a “one minute” diyerek çıkışmış ve konuşmacılar arasında bulunan İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Perez'i sert sözlerle eleştirmişti. Erdoğan, Filistin'de yaşanan olaylardan dolayı İsrail'i sık sık 'terör devleti' olarak anmaktaydı.
NE YAPTI: İsrail Cumhurbaşkanı Yitzhak Herzog, 9-10 Mart 2022 tarihlerinde Türkiye'ye resmi bir ziyarette bulundu. Ardından iki ülke, karşılıklı olarak büyükelçi atadıklarını duyurdu. Bugün Gazze savaşı nedeniyle iki ülke arasındaki ilişkiler gergin seyretse de 'tekrar ne zaman normale döneceği' merak edilmekte.
"BANA MI SORDUNUZ?"
NE DEDİ: 31 Mayıs 2010 tarihinde, Gazze’ye insani yardım taşıdığı söylenen “Mavi Marmara” gemisinin İsrailli askerler tarafından hedef alınması neticesinde, Türkiye ile İsrail arasındaki diplomatik ilişkiler kesildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mavi Marmara saldırısının ardından "Gemiye ben izin verdim" demişti.
NE YAPTI: Cumhurbaşkanı Erdoğan sonrasında, "Siz bu insani yardımı götürmek için dönemin başbakanına mı sordunuz?" diyerek kendisini yalanladı...
“DARBE FİNANSÖRÜ” İLE YAPILAN ANLAŞMALAR
NE DEDİ: Erdoğan'ın Ortadoğu ülkeleriyle ilişkilerinde son dönemde yaptığı U dönüşlerinin bir başka halkası da Birleşik Arap Emirlikleri'yle (BAE) oldu. 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Erdoğan, “Darbe girişimi olduğu zaman Körfez’de kimlerin buna sevindiğini, nasıl paralar harcandığını çok iyi biliyoruz” demişti.
NE YAPTI: Ancak geçen zamanla birlikte BAE'ye karşı bu "hasmane" politika da yerini sıcak ilişkilere bıraktı. Erdoğan'ın isim vermeden hedef aldığı BAE ile 2021 yılında enerji, çevre, finans ve ticaret alanlarında 10 anlaşma imzalandı. Bununla da kalmadı... 2023 yılında iki ülke arasında, 50,7 milyar dolarlık 13 anlaşma daha imzalandı.
NOT: Bu arada, Erdoğan ailesi de dahil olmak üzere kamuoyunun yakından tanıdığı pek çok isim hakkında sıradışı iddialarda bulunan suç örgütü lideri Sedat Peker hala BAE'de yaşamına devam ediyor...
“BU MİLLET ENAYİ DEĞİL” DEDİ, SARAY'DA AĞIRLADI
NE DEDİ: Erdoğan, daha önce Cemal Kaşıkçı cinayeti üzerinden Suudi Arabistan yönetimini ağır sözlerle hedef almıştı. Cinayetin ardından Riyad yönetimine, "Bunlar dünyayı enayi zannediyor. Bu millet enayi değil hesabı sormasını bilir. Daha birçok şeyler çıkacak. Buradan çok şeyler çıkar. Artık insanlık bunlara tahammül edemez" diye seslenmişti.
NE YAPTI: Ardından, Türkiye ile Suudi Arabistan arasında da “normalleşme” süreci başladı. Süreç devam ederken İstanbul’daki Suudi Arabistan Konsolosluğu’nda öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı davası Suudi Arabistan’a iade edildi. Karar tepkilere neden olurken, Prens Selman’ın Türkiye’ye gelişinden 5 gün önce İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nce davanın düşürüldüğü ortaya çıktı. Erdoğan olaydan 4 sene sonra Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ı resmi törenle ağırladı. İki ülke arasında birçok anlaşma imzalandı.
AL PAPAZI, VER PAPAZI
NE DEDİ: İzmir'de, "terör örgütleri adına suç işlediği ve casusluk yaptığı" iddiasıyla hakkında 35 yıl hapis cezası istenen ve ev hapsinde olan ABD'li din adamı Andrew Craig Brunson'a, 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası verildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Beştepe'de yaptığı Polis Akademisi Mezuniyet Töreni konuşmasında "Diyorlar ki, papazı bize verin. Bir papaz da sizde var. Siz onu bize verin biz de onu, yapalım yargıda gereğini size verelim" ve dahası, "Bu fakir bu görevde olduğu sürece o teröristi alamazsın" demişti.
NE YAPTI: Ardından Brunson serbest bırakıldı, ev hapsi ve yurtdışı yasağı kaldırıldı, Türkiye'den ayrıldı...
“TRUMP GELİRSE ONUNLA GÖRÜŞÜRÜM” DEMİŞTİ...
NE DEDİ: Brunson davasının sürdüğü günlerde Amerikalı bir muhabir Erdoğan'a, "Amerikan heyeti Türkiye'ye geliyor kaygılı mısınız" şeklinde bir soru yönelttiğinde, "Neden kaygılı olayım, onlarla görüşmeyeceğim. Trump gelirse onunla görüşürüm" demişti.
NE YAPTI: Erdoğan sonrasında, ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in liderlik ettiği, fakat Trump’ın içinde olmadığı heyeti Beştepe'de kabul etti.
DÜŞÜRÜLEN RUS UÇAĞI
NE DEDİ: Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Kasım 2015'te, Türkiye-Suriye sınırında Rusya'ya ait bir Su-24 savaş uçağının düşürülmesi sonrası, "Özür dilemesi gereken biz değiliz, hava sahamızı ihlal edenlerdir. Pilotlarımız görevlerini ifa etmişlerdir" demişti.
NE YAPTI: 27 Haziran 2016'da basına yansıyan bir haberde, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e bir mektup gönderdiği ve düşen Rus askeri uçağı ile ilgili derin üzüntü içinde olduğunu belirttiği ifade edildi.
VE DAHA NİCELERİ...
NE DEDİ: "Deniz Yücel tam bir ajan terörist. Ben bu makamda olduğum sürece asla iade edilmeyecek!"
NE YAPTI: Alman Die Welt gazetesi Türkiye muhabiri Deniz Yücel, 16 Şubat 2018'de tahliye edildi. Alman hükümeti tarafından kendisine tahsis edilen özel uçakla Almanya'ya döndü. Almanya Başbakanı Angela Merkel kararla ilgili olarak, "Deniz Yücel'in serbest bırakılmasından memnunum" dedi.
"BU KATİLİN HESAP VERECEĞİNİ GÖRECEĞİZ..."
NE DEDİ: Mayıs 2013... "Ey Beşar Esad, vallahi bunun hesabını vereceksin. Allah izin verirse bu katilin dünyada hesap vereceğini göreceğiz."
NE YAPTI: Cumhurbaşkanı Erdoğan 7 Temmuz'da yaptığı açıklamada, Türkiye ve Suriye hükümetleri arasındaki 'normalleşme' sürecine atıfta bulunarak, "Biz davetimizi yapacağız. İnşallah bu davetle birlikte de Türkiye-Suriye ilişkilerini geçmişte olduğu gibi aynı noktaya getirelim istiyoruz. Davetimiz her an olabilir” ifadelerini kullandı.
"ARTIK BENİM İÇİN MİÇOTAKİS DİYE BİRİ YOK..."
NE DEDİ: Mart 2022... "Artık benim için Miçotakis diye biri yok. Bundan sonrasını Miçotakis kendisi düşünsün..."
NE YAPTI: Mayıs 2024'te Yunanistan Başbakanı Miçotakis'i Ankara'da ağırladı. Ziyarete ilişkin mesajında, "Sayın Miçotakis ve heyetini Ankara’da misafir etmekten büyük memnuniyet duydum. Türkiye-Yunanistan arasındaki iş birliği ruhunun güçlenmesinin her iki ülke ve tüm bölgemiz için hayırlı olacağı inancındayız" ifadelerine yer verdi.
İSVEÇ MUAMMASI
NE DEDİ: Ocak 2023... İsveç'e hitaben; "Kusura bakmayın! NATO konusunda bizden herhangi bir destek göremeyeceksiniz."
NE YAPTI: Aralık 2023... İsveç’in NATO’ya katılım protokolünün uygun bulunduğuna ilişkin yasa teklifi TBMM Dışişleri Komisyonu’nda kabul edildi. Komisyondaki oylamada, AKP, CHP ve MHP, teklifin kabulü yönünde oy kullanırken, İYİ Parti ve Saadet Partisi “hayır” oyu kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, uzun siyaset yaşamı boyunca sert çıkışlarıyla adından söz ettirdi. Ancak sert çıkışlarının ardından geri adım atması; bir vakit olanca sertlikte ifade ettiği sözlerin tam tersini savunması, hatta ağzından çıkan sözlerin tam tersini yapması da daima Erdoğan’ın sıklıkla şahit olduğumuz, alışıldık tavırları arasında yer aldı...