Sanki bir sürprizle karşılaşacaktık.
Piyasaya yeni girecek bir ürünün reklam stratejisinde kullanılan “tease” (meraklandırma) taktiği, ülkeyi 12 yıldır yöneten Erdoğan’ın cumhurbaşkanı adaylığı ilanında son ana dek “başarı”yla uygulandı.
Başbakan Erdoğan’ın cumhurbaşkanı adaylığının açıklandığı toplantı 28 TV kanalında aynı anda yayımlandı.
Yalnızca bu tablo bile, adil ve şeffaf geçmesi gereken kampanya döneminin, ne kadar derin adaletsizliklere sahne olacağını kanıtlıyor.
Mesele sadece görsel medya hâkimiyetiyle de sınırlı değil.
Üç cumhurbaşkanı adayının yapacağı kampanya finansmanında, kamu kaynaklarının kullanımı ile toplanacak bağışlarda Erdoğan lehine “muvazaalı” bağışların yol açacağı adaletsizliği denetleyecek güven verici bir mekanizma ortada görünmüyor.
Kâğıt üzerinde görünen bir yasal çerçeve mevcut:
Kişi başına yapılabilecek bağışların üst sınırı 9 bin TL ve YSK de bağışların denetimi için bir komite oluşturacak.
Peki devasa altyapı projelerini üstlenen müteahhitler İhsanoğlu ya da Demirtaş’a mı oy verecek? O işadamları, ekonomik varlıklarının “simbiyoz” ilişkisiyle bağlı olduğu Erdoğan kampanyası için ayırdıkları milyonluk fonları, 9 bin TL’lere bölerek yüzlerce kişiye yaptırmayacak mı? YSK Komitesi, bu “malum”u nasıl denetleyecek?

***

Türk tipi siyasette, bir propaganda unsuru olarak hamaset ve gözyaşının modası hiç geçmedi. Hele ki geniş mali olanaklar ve medyaya hâkim iktidar gücüyle desteklendiğinde, hamasetin “hipnoz” etkisi yaratmasının önünde hiçbir engel kalmıyor.
Dünkü toplantıda, AKP’yi “devlet partisi”ne dönüştüren kadroların, 12 yıllık “birikimiyle” bu pozisyonun bütün avantajlarını sonuna kadar kullandığını gördük. Logo ve sloganın eşanlı tanıtıldığı toplantıda; bol bol gözyaşı içeren görsel efektler, Âşık Veysel türküsü, ses ve ışık oyunlarıyla, AKP kongreleri ve mitinglerinden fazlasıyla aşina olduğumuz illüzyon tekrarlandı. Öylesine bir “profesyonellik” ki, Erdoğan’ın annesinin cenazesinde akıttığı gözyaşları bile tanıtım filmine dahildi.

***

Erdoğan’ın “hamaset”ini kitleler nezdinde etkileyici kılan önemli unsurlardan biri “hikâye”lere dayanması. Başbakan’ın torbasında her zaman anlatacak pek çok hikâyesi var. Bu “hikâyelerin” eski, demode olmasının ise, onu taparcasına seven ve etkilenmeye hazır bir kitle karşısında önemi olmuyor.

***

“Mülk Allah’ındır.”
AKP’nin cumhurbaşkanı adayının, konuşmasına Kuranıkerim’de geçen bu ayetle başlaması ona oy vermeyecekler için ironik olsa da; seçmenleri nezdinde güçlü etki yaratabilecek bilinçli bir tercihti. “Mülk”, akla ilk çağrışımdaki arsa arazi, toprak değil “egemenlik” anlamında kullanıldı. Meali: “Cumhurbaşkanı bile olsam egemenlik Allah’ındır.”
Ne var ki, toprak rejiminin İslami esaslara dayandığı Osmanlı’da kabul gören ve dönemin “sultan”ları tarafından da telaffuz edilen bu söz, eşanlı olarak “toprak ile egemenliğin” iç içe geçişini de anlatır.
“Mülk Allah’ındır” sözü, Erdoğan’ın seçmenleri nezdinde “uhrevi” etki yaratabilir.
Ama AKP iktidarının 12 yılının aynı zamanda bir “mülksüzleştirme” tarihi olduğunu bilenler için durum epey farklı. Bağları, bahçeleri, evleri, dereleri, sokakları ellerinden zorla alınanlar, hayatları “acele kamulaştırma” kararlarıyla karartılanlar “mülk”ün kime ait olduğunu gayet iyi biliyor.
Seçim kampanyasında yapılacak bağışların adresi bu nedenle çok önemli.