Büyük altyapı projelerinde “son tabliye” modası var artık.
Geçen ay 3. köprünün “son tabliye”sinin yerleştirilmesi töreni yapılmıştı, hatırlarsınız.
İki gün önce de 2015 yılı fiyatlarıyla 7.6 milyar dolarlık olduğu açıklanan İzmit Körfez Geçişi’nin son tabliyesi yerleştirildi.
3 km’lik asma köprü İzmit Dilovası ile Yalova Altınova’yı birleştiriyor.
113. ve son tabliyenin vidalarını Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Başbakan Davutoğlu sıktı.
Erdoğan, o esnada İzmit Körfezi’ni geçiş süresinin 1 saatten 6 dakikaya inmesini kastederek “Vakti nakde dönüştürdük” dedi.

***

Vaktin nakde dönüşmesi, hesabı nasıl yaptığınıza bağlı olarak değişir. Mesela, Hazine bu projeye tam 5 milyar dolarla kefil!
Biraz temel bilgileri aktaralım:
Yap-işlet-devret (YİD) modeliyle yaptırılan projenin asıl adı Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu. Karayolları’nın portföyünde en az 20 yıldır yer alan büyük ölçekli bir proje:
384 km otoyol, 49 km. bağlantı yolları, yaklaşık 3 km. de asma köprüden oluşuyor. Asma köprü sayesinde güzergâh 90 km. kısalıyor.
Projeyi yapanlar:
Nurol-Özaltın-Makyol-Astaldi- Yüksel-Göçay. Sözleşme gereği kurdukları şirket hepsini birden temsil ediyor: Otoyol AŞ

***

Bu kadar künye bilgisinden sonra şimdi gelelim; adıyla, sanki bir “kamu kuruluşu” havası yayan Otoyol AŞ’ye sağlanan garantilere ve ücretlere.
İşletme süresi 22 yıl 4 ay olan projede 7 yıl yapım süresi.
Her YİD projesinde olduğu gibi bunda da Amerikan doları üzerinden yüklü Hazine garantileri var.
Vaktin nakde dönüştüğü asma köprünün geçiş ücreti 35 dolar artı KDV mesela.
Otoyol AŞ’nin sayfasında, garantilerin tanımı, otomobil sayısı ve hangi yol kesimleri için geçerli olduğu yer alıyor. Ancak tartışılması fazla istenmediğinden olsa gerek, parasal karşılıkları yazılmamış.
? Asma Köprü: Otomobil başına 35 dolar geçiş ücreti üzerinden her gün 40 bin otomobil. (5595 gün).
? 1. Kesim Otoyol (43 km): Otomobil başına 0.05 dolar olmak üzere her gün 40 bin otomobil (5595 gün).
? 2. Kesim Otoyol (33 km): Otomobil başına 0.05 dolar olmak üzere her gün 35 bin otomobil (5595 gün).
? 3. Kesim (132 km): Otomobil başına 0.05 dolar olmak üzere her gün 17 bin otomobil.
? 4. Kesim (176 km): Otomobil başına 0.05 dolar olmak üzere her gün 23 bin otomobil.

***

Hazine’nin borç üstlenimini 5 milyar dolara yükselttiği bu projedeki 35 dolarlık geçiş ücreti hakkında Kocaeli milletvekili Tahsin Tarhan bir soru önergesi vermiş.
İhalenin yapıldığı yıldan bu yana doların yükselmesi nedeniyle geçiş ücretinin bugün itibarıyla 120 TL olduğunu hatırlatıp Ulaştırma Bakanı’na sormuş. Bu hesabı neye göre yaptınız diye.
Ocak ayındaki verilen soru önergesinin yanıtı henüz yok.
Bu arada belirtelim; devletin bizim adımıza dolar üzerinden verdiği gelir garantisi (yukarıda aktardığım rakamlar) 2035’e kadar geçerli.
Son tabliyenin vidası, biraz pahalı anlayacağız...