Dikkatinizi çekti mi?
Soma ile Ermenek...
İktidarın, iki maden faciasına takındığı tutumlar arasında belirgin fark var.
18 işçiden ikisinin cenazesinin çıkarıldığı, 16’sına ise iki haftadır ulaşılamayan Ermenek ile 301 işçinin yanarak öldüğü Soma’ya karşı gösterilen tepki birbirine benzemiyor.
Ermenek’te, iş güvenliği önlemini almadığı için meydana gelen su baskınına büyük bir pişkinlikle “doğal afet” diyen maden sahibinin cevabını, herkesten önce Enerji Bakanı Yıldız verdi mesela:
“Kusura bakmasınlar doğal afet değil.”
Hükümete yakın medya deseniz, ilk günden itibaren, Has Şekerler firması aleyhine yayın yaptı.
Oysa Alp Gürkan’ın Soma Holding’ine, iktidardan kimse laf etmeye kıyamamıştı.
Ermenek’te Has Şekerler’e gösterilen tepkinin birazının, Soma Holding’den esirgenmesindeki bu tuhaflığı, beş ayda tekamül eden vicdanla mı açıklayacağız?
Hayır tabii ki.

***

Bu tuhaflığı anlamak için, madenlerin yarattığı rant kapasitesi arasındaki farka ve Soma’daki şirketleri kollayan TKİ’nin usulsüz işlemlerine bakmak gerekiyor.
Soma’da Türkiye Kömür İşletmeleri’ne (TKİ) ait maden ocaklarını işleten iki şirketin, ihalesiz ve yönetim kurulu kararı alınmadan tanınan süre uzatımlarıyla kömür çıkardığını biliyor musunuz?
CHP Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, günlerdir büyük bir yolsuzluk dosyasını duyurmaya çabalıyor.
-Kanunsuz protokollerle çıkarılan kömür miktarının Soma AŞ için 30, İmbat AŞ için ise 39 milyon ton olduğunu,
-TKİ’nin bu iki şirkete hukuk dışı verdiği işlerin toplam tutarının 4 milyar TL’yi aştığını,
-10 yılda Soma AŞ’nin 1 milyar 590 milyon; İmbat AŞ’nin ise 13 yılda 2 milyar 457 milyon TL hasılat elde ettiğini,
-Soma’nın bu yılki ocak-haziran dönemi satış gelirinin 181 milyon 783 bin; İmbat AŞ’nin ise 253 milyon 331 bin TL olduğunu belgeleriyle açıklıyor.
Dahası, 301 kişinin yanarak öldüğü Soma’da, Enerji Bakanı’nın hakkında soruşturma yapma izni vermediğini hatırlatıp TKİ Genel Müdürü’nün “Bakan beni almaz. Akıllı adamdır” dediğini, basın açıklamasıyla duyuruyor.
Ne oluyor derseniz, hiç...
Ermenek’te, benzerine az rastlanan hızda ilerleyen savcılık soruşturması, gözaltı kararlarının aksine, Soma’daki bu büyük yolsuzluk iddiasına karşı başlatılan ciddi girişim yok.
Ne adli ne bürokratik... Bilakis, her iki şirket de “Nasıl olsa TKİ’nin alım garantisi var” güdüsüyle, o ilkel ölüm madenlerinde kârlarına kâr katacak faaliyetlerini gayet rahat sürdürüyor.
Soma ve İmbat’ın 2005’ten bu yana elde ettiği hasılatların artış hızı ise ayrı bir korkunçlukta.
2005 yılı hasılatı 12.7 milyon TL olan Soma Holding, 2013’e gelindiğinde bu rakamı 310 milyon TL’ye çıkarıyor.
Peki yatırım mı yapmış da kârını katlamış?
O madenin, insanı insan olduğuna utandıran koşullarına tanıklık etmiş bir gazeteci olarak, bu soruya şu cevabı verebilirim:
Bizim madenlerde işçinin sefaletiyle patronun kârı doğru orantılıdır.

***

Ermenek’te 16 işçi hâlâ yerin altında.
Maden sahibi teslim oldu. Enerji Bakanı Yıldız, Ermenek’ten ayrıldı.
Peki altı ayrı, üstü ayrı sömürülen Soma?
Şüphesiz ki, ölçeği Has Şekerler ile kıyaslanamayacak kadar devasa olan Soma AŞ ile İmbat AŞ, TKİ’nin kanunsuz süre uzatımı sayesinde faaliyetlerini sürdürecek. İhalesiz çıkarılan milyonlarca ton kömür ve o kömürle yaratılan haksız kazancın hesabının sorulmasını daha çok bekleyeceğiz.
Ola ki bir savcı çıkıp bu iddialarla ilgili soruşturma başlatmazsa, Ermenek’te raftan inen iğreti matem maskeleri; Soma’da, paylaşılan bu büyük rantın sinsi sinsi hazırladığı muhtemel facialarda yeniden takılacak.