Bu yarışmanın kaybedeni yok

Geçenlerde bir güzellik yarışmasına davet edildim. Bu tür organizasyonların benim için “haber değeri” yoktur, “izlemesem bir şey kaybetmem” deyip ilgilenmedim. Davet eden kişi ısrar etti: “Bildiğin yarışmalardan değil bu, yarışmacıların hepsi deve.” Önce şaka yaptığını sandım ama yarışma ilanını görünce olayın ciddiyetini anlayıp konuyu hemen araştırmaya başladım. Organizasyonu hazırlayanlarla yazıştık, “İzlemek isterim” dedim. “Buyurun gelin, misafirimiz olun” dediler. İki hafta sonra, hayatımda ilk kez develerin katıldığı bir güzellik yarışmasını izlemek için Abu Dabi’nin batısındaki uçsuz bucaksız Rubülhali Çölü’nün giriş kapısı olan Al Dhafra’ya gideceğim ama develerin güzelliğiyle ilgili öğrenmem gereken çok şey var ve bu konuda bazı şüphelerim de devam ediyor. Güzelliğinin ölçüsü ne, buna kim karar veriyor? Devenin dış görünüşünden çok huyunun güzel olması gerekmiyor mu? Yaptığım araştırmadan çıkan ilginç bilgileri sizlerle paylaşmak istedim. 

Yok devenin kirpiği!

Yarışma kurallarının ilki ve en önemlisi develerin yerli ve milli olmaları. Yani safkan olmayan ya da başka ülkelerden gelen develer yarışmaya katılamıyor. Devenin safkan olduğunu nasıl anlıyorlar? Burada bilim sahneden çekiliyor ve gelenekler devreye giriyor. Deve sahipleri tanıklar huzurunda hayvanın yerli olduğuna yemin ediyor ve bu söze en az DNA testi kadar inanılıyor. Yalan beyanda bulunduğu anlaşılan deve sahibinin yarışmalara katılmasına hatta bu topraklarda yaşamasına izin verilmiyor. Bir sonraki aşama diş kontrolü. Yerel uzmanlar gözetiminde yapılan diş muayenesinden sonra develerin yaşı tespit ediliyor ve yarışmaya katılıp katılamayacaklarına karar veriliyor. Deve cildinin doğal parlaklığı kazanma şansını artırıyor. Boyunları çok ince ya da çok dolgun olmamalı, boyunla hörgüç arasında kalan kısım uzun ve güçlü görünmeli, başı dik ve vücutla orantılı olmalı... Dudakları sarkık develerin şansı yüksek, üst dudaktaki yırtığın oranı da önemli. Başa önden ve yandan bakıldığında çenenin yapısı, yanaklar, gözlerin uzun ve kirpikli olması, kulakların dolgun ve sert görünümü de dikkate alınıyor. Son kriter devenin hörgücü! Büyük ve vücudun diğer bölümleriyle orantılı hörgüçler yarışma kazandırıyor. Festival boyunca 15 farklı kültürel etkinlik düzenleniyor; şiirler okunuyor, şarkılar söyleniyor, geleneksel dans törenleri yapılıyor. Buraya getirilen binlerce deve sadece yarışmıyor aynı zamanda el değiştiriyor ve bu piyasada büyük paralar dönüyor. Yarışmayı kazanana devesi ağırlığında para ödeniyor. İşin içine para girince bazı istenmeyen olaylar da yaşanıyor. Geçen yıl benzer bir yarışmada develeri güzelleştirmek için botoks kullananlar, kulakların sarkık olması için yağ sürenler olmuş. Artık yarışmalarda özel bir hakem heyeti sadece bu konuyu inceleyecek.

20 bin deve katılıyor

Deve güzellik yarışması, bedevilerin her yıl bir araya geldiği geleneksel bir buluşma. Yarışmaya yaklaşık 20 bin deve katılıyor. Birinci gelen deveye 20 milyon lira ödeyenler var. Yarışma öncesi son model cipleriyle alana giren deve sahiplerini, kamyonlara yüklenen develeri izliyor. Su tankerleri yarışma alanını ıslatıyor, yol makineleri zemini düzleştiriyor ve çölün ortasında yüzyıllar öncesinin hayat tarzı yeniden canlanıyor. Aslında, bedevi hayatında önemli rol oynayan develere şükran borcunu ödüyorlar. Hayatlarının her zaman bu kadar konforlu olmadığını, bir zamanlar doğanın sert şartlarıyla kıyasıya mücadele etmek zorunda kaldıklarını, develerin çöldeki göçebe yaşamlarının vazgeçilmez unsuru olduğunu gelecek kuşaklara anlatmak istiyorlar. O dönemde, sadece ulaşım için değil hayatta kalmak için de onlara muhtaç olduklarını, sütlerini içip gölgesinde uyuduklarını, hatta ıssız kumlarda onlarla konuştuklarını hatırlıyorlar.

Tarihsel süreci develerin desteğiyle aşan Bedeviler bugünlere ulaştı. Petrolün bulunmasıyla para oluk gibi akmaya başladı; arabaları, uçakları, yatları oldu, yaşam tarzları değişti ama develerini hiç unutmadılar. Çöl ortasında düzenlenen güzellik yarışması bunun sadece bir örneği. Botokslu develer, güzellik uzmanları, piyasada dönen milyon dolarlar. Bütün bunlar bizim gibi bu kültüre yabancı olanların ilgisini çekmeye yönelik küçük ayrıntılar. Asıl amaç çöl hayatının çetin şartlarını hatırlamak, geleneklerini yaşatmak, kültürlerini yeni nesillere aktarmak. 

[email protected]