Irkçılık soruşturması: Almanya'daki saldırganın bağlantıları inceleniyor

Almanya'nın Hanau kentinde düzenlenen saldırının ardından Alman savcılar, saldırgana yardım etmiş veya planından haberdar olabilecek kişileri soruşturmaya başladı.

Çarşamba gecesi düzenlenen saldırının zanlısı olan Tobias R., göçmen kökenli dokuz kişiyi öldürmüştü. Hayatını kaybedenlerden beşinin Türkiye vatandaşı olduğu açıklanmıştı.

Saldırının ardından zanlı ve annesi evde ölü bulunmuştu.

Savcı Peter Frank, zanlının internetteki paylaşımlarının "son derece ırkçı bir zihin yapısına sahip olduğunu" gösterdiğini söyledi.

Frank, zanlının komplo teorilerinden de etkilenmiş olduğunu belirtti.

Angela Merkel Perşembe günkü konuşmasında 43 yaşındaki zanlının ırkçı motivasyonla hareket ettiğini gösteren çok sayıda işaret olduğunu söylemişti:

"Saldırının perde arkasını netleştirmek için her şey yapılıyor. Vatandaşlarımızı kökenlerine ve dinlerine göre ayırt etmiyoruz.

"Irkçılık bir zehirdir, nefret zehirdir ve toplumda bu zehir var, birçok suçun sorumlusu da bu zehirdir."

Saldırının gerçekleştiği Hanau'nun yanı sıra çok sayıda kentte, yaşamını yitirenler için Perşembe akşamı anmalar düzenlendi.

Analiz: BBC Güvenlik Muhabiri Frank Gardner

Nazi selamları, yasaklı gamalı haçlar ve hatta Nazi marşı Horst Wessel'in çalınması son dönemde Alman aşırı sağında bir anda büyüyen ve Almanya'nın durdurmakta başarısız olduğu radikal dalgayı gözler önüne seriyor.

Problem özellikle de ülkenin doğusunda, eski Doğu Almanya sınırları içinde bariz fakat diğer bölgelerde de görülüyor.

Almanya'nın doğusunda işsizlik ülkenin geri kalanından daha yüksek ve son dönemde göçmenlerin sayılarının artmasının ardından kaldıkları bazı hosteller ateşe verildi.

2015'te Almanya sınırlarını açarak Orta Doğu'dan yaklaşık 1,5 milyon sığınmacıyı ülkesine kabul etmişti. Bu kişilerin karıştığı olayların sayısı çok küçük olsa da aşırı sağcılar bunu kullanarak etnik gerilimi artırmaya ve daha fazla genci kendi saflarına katmaya çalışıyor.

Savcı ne dedi?

Frank saldırıda altı kişinin de yaralandığını, bir kişinin kritik durumda olduğunu açıkladı.

Olaydan kısa süre sonra zanlı ve 72 yaşındaki annesi evlerinde kurşun yarasıyla ölmüş bir şekilde bulundu. Silah da zanlının yanındaydı.

Frank, soruşturma kapsamında zanlının Almanya ve diğer ülkelerdeki olası bağlantılarını araştırdıklarını söyledi ve ekledi:

"Ölü ve yaralıların sevdiklerinin duygularını paylaşıyoruz. Yaralılara acil şifa diliyorum. Bu hiç unutmayacağımız bir gün oldu ve soruşturmayı derinleştireceğiz."

Saldırı hakkında neler biliniyor?

İlk saldırı yerel saatle 22.00'de (TSİ 00.00) bir nargile barına düzenlendi. Görgü tanıkları onlarca el ateş duyduklarını söyledi.

Zanlı oradan çıktıktan sonra arabasıyla 2,5 km. uzaklıktaki Kesselstadt mahallesine giderek bir diğer mekandakileri hedef aldı.

Saldırıların ardından zanlıyı aramak için helikopterlerin de kullanıldığı bir operasyon başlatıldı. Perşembe sabahı zanlının evi tespit edildi, eve baskın yapıldı ve içerde zanlı ve annesinin cesediyle karşılaşıldı.

Kimleri öldürdü?

Hayatını kaybedenler arasında Alman vatandaşlarının yanı sıra yabancılar da vardı.

Türkiye, hayatını kaybedenlerin beşinin Türk vatandaşı olduğunu açıkladı.

Almanya'daki Kon-Med adlı Kürt derneği, yaşamını yitirenler arasında Kürtler olduğunu ve ırkçılıkla mücadelede gerekli adımları atmayan hükümete karşı öfkeli olduklarını duyurdu.

Bosna ve Bulgaristan dışişleri bakanlıkları, birer vatandaşlarının hayatını kaybettiğini açıkladı.

Öldürülenlerin en genci 21, en yaşlısı da 44 yaşındaydı.

Saldırıda hayatını kaybedenlerden birinin arkadaşının kuzeni olan ırkçılık karşıtı Alman-Türk Ali Can, Twitter mesajında "Dışarı çıktığımızda huzurlu bir gece geçiremiyoruz. Hayatlarımız için endişe ediyoruz. Almanya'ya ne oluyor? Neden koruma yok?" dedi.

Saldırgan hakkında neler biliniyor?

Savcılık, Tobias R.'nin internet sitesinde videolar ve manifesto benzeri bir yazının olduğunu açıkladı.

AFP ajansına göre yazıda 20'den fazla ülkenin halklarının yok edilmesi gerektiği aktarılıyordu.

Bu ülkeler arasında Türkiye ve İsrail de vardı.

Merkel zanlının farklı kökenlere, dinlere veya görünüşlere sahip insanlardan nefret ettiğine dair çok sayıda gösterge olduğunu söyledi.

Hesse Eyaleti İçişleri Bakanı Peter Beuth, zanlının daha önce güvenlik güçlerince bilinen bir isim olmadığını açıkladı.

Bild gazetesi zanlının silah ruhsatı olduğunu, aracında mühimmat bulunduğunu yazdı.

Tobias R.'nin gittiği Diana Bergen-Enkheim poligonunu işleten Claus Schmidt, zanlıyı "hiç göze çarpmayan biri" olduğunu söyledi ve ekledi:

"Hiç ırkçı veya yabancılara karşı düşmanlık besleyen biri gibi değildi. O yönde bir şaka bile yapmamıştı. Hep sıcak davranırdı" dedi.

Almanya dünyanın en sıkı silah yasalarına sahip ve son yıllardaki bazı saldırıların ardından düzenlemeler daha da sıkılaşmıştı.

Almanya'da son dönemdeki aşırı sağcı saldırılar

• Ekim 2019: Halle'de bir sinagoga saldıran bir kişi, iki kişiyi öldürdü ve saldırıyı internetten yayınladı. Daha sonra aşırı sağcı ve antisemitist motivasyonla hareket ettiğini kabul etti.
• Haziran 2019: Göçmen yanlısı politikacı Walter Lübcke, evinin bahçesinde kafasına yakın mesafeden ateş edilmiş bir halde ölü bulundu. Aşırı sağcılarla bağlantısı olan bir zanlı suçu itiraf etti.
• Temmuz 2016: Münih'te 18 yaşındaki bir kişi, bir alışveriş merkezinde dokuz kişiyi öldürdükten sonra intihar etti. Bavyeralı yetkililer saldırıyı siyasi olarak niteledi ve zanlının aşırı sağcı ve ırkçı görüşlere sahip olduğunu açıkladı.

Almanya nasıl tepki verdi?

Hanau Belediye Başkanı Claus Kaminsky "hayatımızdaki en zor gündü" dedi. Kentin yüzyıllardır farklı din ve kültürlerin barışçıl bir şekilde bir arada bulunduğu bir yer olduğunu söyleyen Kaminsky, "Bu yüzden bu saldırıyı anlamakta çok zorlanıyorum" dedi.

Hesse eyalet lideri Volker Bouffier, ailelerle dayanışmak için Hanau'ya gittiğini ve saldırının "tüm dünyada bir miktar bulunan", farklı insanların hedef alınmasına yol açan atmosferden kaynaklandığını söyledi. Bouffier "İnsanların korkmaması ve kendilerini buraya ait hissetmesi için elimizden gelen her şeyi yapacağız" dedi.

Öte yandan aşırı sağcı AfD partisinin eş başkanı, saldırının "sağ veya sol terörizm olmadığını, deli bir adamın işi olduğunu" söyledi.

Diğer partilerden çok sayıda siyasetçiyse İslam ve göç karşıtı AfD'yi, yabancı düşmanlığını körüklemekle suçladı.