4 bin yıl öncesine ışık tutuyor

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Sümerolog-Tarihçi Prof. Dr. Lütfi Gürkan Gökçek, Kayseri Kültepe Ören Yeri'nde yapılan kazılarda bulunan kil tabletlerin 4 bin yıl öncesine ışık tuttuğunu söyledi.

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Sümerolog-Tarihçi Prof. Dr. Lütfi Gürkan Gökçek, Kültepe Ören Yeri'ndeki kazılarda bugüne kadar 25 bin civarında çivi yazılı kil tabletin ortaya çıkarıldığını belirtti. Prof. Dr. Gökçek, halen de Türk ve yabancı bilim adamları tarafından bunların okunmasına devam ettiğine işaret etti. Prof. Dr. Gökçek, bulunan Asur Ticaret Kolonileri dönemine ait yazılı tabletlerin, Anadolu’nun yazılı tarihine yönelik en erken yazılı kaynaklar olduğunu söyledi. Prof. Dr. Gökçek, tabletlerde o dönemdeki Anadolu’nun sosyal, iktisadi ve siyasi gelişmelerine yönelik ilginç bilgilerin yer aldığını vurgularken, ünümüzde ticari yaşamda kullanılan birçok kavramın 4 bin yıl öncesine kadar inen bir değer olduğunun tabletlerde anlaşıldığını bildirdi.

Prof. Dr. Gökçek, şöyle konuştu: "Günümüzde ticaret ile ilgili birçok kavramın kökeni genellikle Asur Ticaret Kolonileri dönemine ait olduğunu da gözlemliyoruz. Kayseri Kültepe'den çıkartılan tabletler, 4 bin yıllık bir derinliğe gidiyor ve günümüzle ilgili bağlantıları rahatlıkla kurabiliyoruz. Prof. Dr. Salih Çeçen'in arşivinden elde ettiğimiz bir belgeye göre Uṣur-sa-İstar isimli kişi, bölgede önemli bir ekonomik güce sahip olan tüccarın bir çalışanı olan Usanum isimli kişiye yazdığı mektupta, bir kaçakçılık olayına değiniyor. Kendi firması adına çalışan bu kişi, bir başka kişinin kaçakçılık yaptığını Uṣur-sa-İstar'a ihbar ediyor ve bunu da sürekli hale getirmesinden yakınıyor. Okuduğum metinde, 'gizli' ve 'saklamak' kelimesi anlamında olan 'puzrum' kelimesinin aynı zamanda 'rüşvet' anlamında da olabileceğine inanıyorum.

Çünkü Asur Ticaret Kolonileri Çağında bir vergi sistemi var. O dönemde yerel krallıklar, Mezopotamya'dan kumaş ve kalay getiren tüccarlardan vergiler alıyor. O dönemde verginin olduğu yerde kaçakçılık ve rüşvet kaçınılmaz, bugüne kadar rüşvet kelimesi pek değerlendirilmedi; ama ben bunu iddia ediyorum. Tüccarlar ticaretini yaptığı malı hem kaçak yollarla ülkeye sokup, kaçakçılık yapıyorlar hem de kolluk görevlilerine rüşvet veriyorlar."